Fota: Luis Alvarez / Getty Images
Daśledavańnie, praviedzienaje navukoŭcami z Kalifarnijskaha ŭniviersiteta ŭ Santa-Barbary (UCSB), vyjaviła niaznačnyja źmieny ŭ struktury mozha 30 žančyn padčas mienstrualnaha cykła. Hetyja źmieny supadajuć z vahańniami ŭzroŭniaŭ čatyroch harmonaŭ. Adnak pakul nieviadoma, ci ŭpłyvajuć hetyja źmieny na kahnityŭnyja funkcyi žančyn ci na ryzyku zachvorvańniaŭ hałaŭnoha mozha.
«Bolšaja častka taho, što my viedajem pra čałaviečaje cieła, atrymana ŭ vyniku daśledavańniaŭ, praviedzienych pieravažna na mužčynskim ciele», — prakamientavała vyniki Viktoryja Babienka, byłaja aśpirantka UCSB i suaŭtarka daśledavańnia, apublikavanaha 10 kastryčnika ŭ bazie danych bioRxiv.
Daśledčyki praanalizavali 30 žančyn, jakija nie prymali harmanalnyja supraćzačatkavyja srodki i mieli rehularny miesiačny cykł. Mozh žančyn vizualizavali ŭ troch kropkach mienstrualnaha cykła: mienstruacyja, avulacyja i siarednieluteinavaja faza, źviazanaja ź simptomami pieradmienstrualnaha sindromu (PMS).
Byli atrymanyja danyja, jakija majuć dačynieńnie da abjomu mozha i dvuch typaŭ mazhavoj tkanki: šeraha rečyva, jakoje źmiaščaje asnoŭnyja cieły kletak mozha, i biełaha rečyva, jakoje złučaje i zabiaśpiečvaje suviaź pamiž kletkami. Taksama daśledčyki sabrali danyja ab tym, jak praź biełaje rečyva mozha raspaŭsiudžvajecca vada.
U daśledavańni taksama vyvučalisia źmieny čatyroch harmonaŭ: estradyjołu (raznavidnaść estrahienu), prahiesteronu, luteinizujučaha harmonu (ŁH) i falikułastymulujučaha harmonu (FSH).
U abłaściach mozha, jakija vyvučała kamanda, kancentracyi estrahienu i ŁH karelavali z efiektyŭnaściu dyfuzii vady praź biełaje rečyva. Heta adlustroŭvaje źmieny ŭ «mikrastruktury» biełaha rečyva, jakija, na dumku niekatorych navukoŭcaŭ, adlustroŭvajuć źmieny ŭ suviaziach, ale heta pakul sprečnaje śćviardžeńnie.
Miž tym, kancentracyja FSH źviazana z taŭščynioj kary: pa miery taho, jak jana pavialičvajecca i pamianšajecca, źmianiajecca i šeraje rečyva kary.
Cikava, što ŭ niekatorych abłaściach mozhu FSH i prahiesteron mieli supraćlehłyja suviazi z dyfuzijaj i taŭščynioj kary: pavieličeńnie FSH supadała z pamianšeńniem kolkaści svabodna dyfuzujučaj vady i bolšaj taŭščynioj kary, tady jak pavieličeńnie prahiesteronu było źviazana z procilehłymi zakanamiernaściami.
Kolkaść daśledavańniaŭ, jakija pakazvajuć ŭpłyŭ harmonaŭ, źviazanych ź mienstrualnym cykłam, na mozh, apošnim časam raście, i praviedzienaje daśledavańnie — nie pieršaje. Adnak jano admietnaje tym, što vyvučaje tkanki pa ŭsim mozhu.
U inšych pracach dla rehistracyi hetych źmianieńniaŭ vykarystoŭvalisia inšyja mietady — naprykład, u niadaŭnim daśledavańni, apublikavanym u časopisie Nature Mental Health, vykarystoŭvałasia MRT-skanavańnie z vysokim razroźnieńniem dla vyjaŭleńnia padčas mienstrualnaha cykła adroźnieńniaŭ u abjomie ŭ niekalkich abłaściach mozhu.
Što datyčyć vynikaŭ praviedzienych nazirańniaŭ, pa słovach daśledčyc, jany pavinny padšturchnuć da taho, kab vyvučyć, jak vyjaŭlenyja źmieny ŭpłyvajuć na psichičnaje zdaroŭje na praciahu mienstrualnaha cykła abo na ryzyku takich stanaŭ, jak chvaroba Alchiejmiera (jakaja čaściej sustrakajecca ŭ žančyn, čym u mužčyn). Jašče adzin kirunak — jak źmieny ŭ mozhu mohuć upłyvać na pavodziny.
Suaŭtarka daśledavańnia Elizabet Rajzar, aśpirantka prahramy dynamičnaj niejranavuki ŭ UCSB, vykazała spadzieŭ, što daśledavańnie moža dapamahčy miedycynskim rabotnikam bolš uličvać upłyŭ mienstrualnaha cykła na miedycynskuju dapamohu.
«Miedycynski śviet pavinien pryniać da ŭvahi, nakolki značnyja hetyja vahańni ŭ našym paŭsiadzionnym žyćci, i ŭ bolšaj stupieni ŭličvać ich pry lačeńni», — skazała jana Live Science.
Čytajcie taksama:
Čamu žančyny adčuvajuć siabie kiepska pierad miesiačnymi
«A potym u mianie źnikła i mienstruacyja». Historyja biełaruski, jakaja charčujecca tolki sadavinaj
Niejrabijołah prapanavaŭ piać prostych pryjomaŭ, jakija dapamohuć źnizić ryzyku depresii
chacia aba što heta ja :/
u ich ža mazhoŭ vaapšče niama