Danosy, turma, zabarony: u 2023 hodzie biełaruskim błohieram prychodzicca nie soładka — i, zdajecca, heta nie kaniec
Kali pamiatajecie, u 2023 hodzie mnohija biełaruskija błohiery sutyknulisia ź ciskam siłavikoŭ i prapahandystaŭ. Naprykład, adna z takich historyj adbyłasia ŭ lipieni: papularnaha jutubiera Dźmitryja Siŭčyka (jon ža Dzim Dzimyč), u jakoha 2 miljony padpisčykaŭ u TikTok, hrodzienskaja prapahandystka Volha Bondarava abvinavaciła va ŭtojenaj «prapahandzie ŁHBT». Jaje asnoŭnaja pretenzija była ŭ tym, što chłopiec u svaich rolikach zdymajecca ŭ adzieńni ružovaha koleru.
Svaje skarhi prapahandystka napisała ŭ MUS, Ministerstva adukacyi i Ministerstva handlu. Paśla hetaha tavary z rekłamnaj intehracyi influjensiera i «Jeŭraopta» byli źniatyja z prodažu. A ŭ listapadzie na svajoj staroncy ŭ Instagram (u TikTok taksama) chłopiec apublikavaŭ post, u jakim paviedamiŭ, što Dzim Dzimyč sychodzić nazaŭždy. Pry hetym jon źniaŭ ź siabie ružovaje adzieńnie i spaliŭ jaho. Z hetaha momantu stužka błohiera padzialiłasia na «da» i «paśla».
U kancy vieraśnia pad ahniom krytyki apynuŭsia i Pavieł Kramar (jon ža Koko.by). Biełaruski prapahandyst Mikita Račyłoŭski zavioŭ svoj telehram-kanał i napisaŭ publičny danos na viadomaha fud-błohiera za toje, što toj nibyta ŭ 2020 hodzie padtrymlivaŭ pratesty i vystupaŭ «z krytykaj u adras našaha prezidenta».
Paśla hetaha błohier vydaliŭ svoj akaŭnt u Twitter i pastaviŭ čyrvona-zialony ściah u instahramie. A apošnim časam na jaho staroncy ŭ telehramie stali pieryjadyčna źjaŭlacca pasty na dziaržtematyku: naprykład, naviny pra zasnavany ŭ Biełarusi dziaržznak jakaści, ahladnuju placoŭku ŭ Nacyjanalnaj biblijatecy i fotavystavu praŭładnaha infarmahienctva BiełTA. Takija paviedamleńni vielmi vybivajucca z ahulnaha kantentu błohiera.
Naprykancy 2023 hoda błohierku Hannu Bond zatrymali siłaviki i pasadzili ŭ sumnaviadomy izalatar na Akreścina, błohierku Łarysu Hrybalovu taksama zatrymlivali, ale adpuścili. Pa niepaćvierdžanaj infarmacyi, im zabaranili vieści kamiercyjnuju dziejnaść. Heta značyć, zarablać na rekłamie błohierki ciapier nie mohuć.
A napačatku studzienia stała viadoma, što ŭ zakon ab rekłamie byli ŭniesieny papraŭki, jakija tyčacca ŭsich, chto płanuje raźmiaščać u internecie rekłamnyja pasty. Bolš za toje, ananimnaja krynica CityDog.io padzialiłasia niepaćvierdžanaj infarmacyjaj: jak tolki hetyja papraŭki nabuduć moc, biełaruskim błohieram pa patrabavańni dziaržorhanaŭ daviadziecca raźmiaščać na svaich placoŭkach sacyjalnuju rekłamu. Naprykład, novaj prapahandysckaj vystavy BiełTA ci vialikaha fotareportu z Dažynak. Čamu b i nie?
Zakon ab rekłamie: błohieraŭ prymusiać rabić usio, što zahadaje dziaržava?
U pačatku studzienia 2024 hoda na Nacyjanalnym pravavym internet-partale byli apublikavanyja papraŭki, uniesienyja ŭ zakon ab rekłamie.
Samaje hałoŭnaje novaŭviadzieńnie — ciapier kožnamu ipešniku ci arhanizacyi, jakija płanujuć raźmiaščać niejkuju rekłamu, treba zarehistravacca ŭ rejestry raspaŭsiudžvalnikaŭ rekłamy. U advarotnym vypadku takaja dziejnaść budzie ličycca niezakonnaj. Novaŭviadzieńnie nabudzie moc u siaredzinie lipienia 2024 hoda.
Varta adznačyć, što rejestr isnuje z 2022 hoda. Jaho možna znajści na sajcie Ministerstva antymanapolnaha rehulavańnia i handlu (MARH). Ale ciapier u jaho zaniesienyja ŭ asnoŭnym ŚMI, arhanizacyi, pryvatnyja pradpryjemstvy i niekatoryja IP (ich pakul zusim niašmat).
Pa słovach ananimnaj krynicy CityDog.io, siarod błohieraŭ Minska kursiruje infarmacyja: maŭlaŭ, trapiŭšy ŭ rejestr, influjensiery abaviazany buduć raźmiaščać infarmacyju ad dziaržorhanaŭ, naprykład infarmacyju pra dziaržśviaty i inšyja važnyja dla krainy mierapryjemstvy i daty. Pra heta kažuć tyja, chto ŭžo źviartaŭsia ŭ ministerstva.
Z aficyjnymi krynicami heta infarmacyja krychu razychodzicca. Paśla taho jak papraŭki ŭ zakon ab rekłamie byli apublikavany, na sajcie MARH źjaviŭsia kamientaryj nakont asnoŭnych novaŭviadzieńniaŭ. Voś što kaža viedamstva:
«Dla rekłamaraspaŭsiudžvalnikaŭ uvodzicca abaviazak zabiaśpiečvać pa patrabavańni dziaržaŭnych orhanaŭ raźmiaščeńnie na prynaležnych im srodkach vonkavaj rekłamy sacyjalnaj rekłamy dziaržaŭnych śviat, ahulnarespublikanskich śviatočnych dzion i pamiatnych dat, a taksama sacyjalnaj rekłamy ŭ śfiery zabieśpiačeńnia dziaržaŭnaj i (abo) hramadskaj biaśpieki».
Tut nieabchodna razabracca, što takoje vonkavaja rekłama. Pavodle zakonu, heta rekłama, jakaja raźmiaščajecca z dapamohaj srodkaŭ vonkavaj rekłamy na źniešnich bakach budynkaŭ, pa-za budynkami i ŭ padziemnych pierachodach. Heta mohuć być afišy, šyldy, rekłamnyja ščyty, elektronnyja tabło, kranštejny i inšaje. A pakolki błohiery raźmiaščajuć rekłamu ŭ internecie, usio pieraličanaje nie maje da ich dačynieńnia.
Navošta najazdžać na błohieraŭ? Kamu heta vyhadna?
Jak adznačyła ananimnaja krynica, pakul infarmacyja, pra jakuju jana nam paviedamiła, isnuje na ŭzroŭni čutak, ale tut da hałavy prychodzić Koko.by, jaki na staronkach svaich sacsietak usio čaściej staŭ raźmiaščać infu pra dziaržmierapryjemstvy.
«Mnie zdajecca, što biełaruskaja ŭłada narešcie zrazumieła, što internet isnuje. U im, jak viadoma, jość svaje hulcy i kamunikatary, — iranizuje doktarka fiłałahičnych navuk i miedyjaekśpiertka Iryna Sidorskaja. — Siońnia nielha pracavać ź biełaruskaj aŭdytoryjaj tolki praz telebačańnie ci drukavanyja ŚMI. Isnujuć błohiery i jutubiery, pra dziejnaść jakich režym jašče daŭno pavinien byŭ pakłapacicca.
U lutym 2024 hoda ŭ Biełarusi adbuducca parłamienckija vybary. Dla mianie nie dziŭna, što mienavita ciapier adbyvajecca bolš uzmocnieny kantrol infarmacyjnaj prastory. Ułady sprabujuć vyjavić tych błohieraŭ, na jakich jany mohuć raźličvać i abapiracca. Adpaviedna, dalej jany pasprabujuć niejtralizavać tych, kaho nie zmohuć vykarystać».
Čytajcie taksama:
