U Brasłaŭskim rajonie znojdzienaje raniej nieviadomaje pachavańnie achviaraŭ Chałakostu 1

U Brasłaŭskim rajonie Viciebskaj vobłaści znojdzienaje raniej nieviadomaje zakinutaje pachavańnie achviaraŭ Chałakostu. Pra heta paviedamiŭ žychar Brasłava, krajaznaŭca Alaksandr Saplica, były nastaŭnik Litašynskaj bazavaj škoły Słabadkoŭskaha sielsavieta Brasłaŭskaha rajona.

Pa słovach Saplicy,

pachavańnie znachodzicca kala terytoryi, na jakoj raniej raźmiaščałasia vioska Jajsy Słabadkoŭskaha sielsavieta, źniščanaja padčas Druhoj suśvietnaj vajny

(prykładna kiłamietr na paŭnočny ŭschod ad aŭtamahistrali Brasłaŭ — Viciebsk).

Apytaŭšy miascovych žycharoŭ Saplica vyśvietliŭ, što ŭ čas akupacyi nacystami Brasłaŭščyny uletku 1942 usio nasielnictva nievialiki jaŭrejskaj vioski Jajsy, dzie žyli niekalki dziasiatkaŭ siemjaŭ ramieśnikaŭ, handlaroŭ i ziemlarobaŭ, było vyviezienaje ŭ Brasłaŭskaje hieta.

Ale 13 sialan — u asnoŭnym mužčyny ad 18 da 60 hadoŭ — byli rasstralanyja na miescy palicajami i pachavanyja na zachodniaj uskrainie vioski — kožny ŭ asobnaj mahile.

Paśla vajny na hetym miescy — byłoj ralli, jakaja zarasła chmyźniakom, — byŭ ustalavany pamiatny znak, ale ŭžo ŭ 1960-ja hady pachavańnie zakinuli. Padčas paślavajennaj mielijaracyi na miescy byłych pasieliščaŭ byli znojdzienyja załatyja maniety roznych histaryčnych pieryjadaŭ, jakija, jak ličyć krajaznaŭca, naležali žycharam vioski Jajsy. Miesca pachavańnia achviar Chałakostu dakładna viedaje susied Saplicy Ivan Šłapaka 1939 hodu naradžeńnia i jaho rodnaja siastra, 83-hadovaja Juzefa ź vioski Plabancy, što prykładna za kiłamietr na zachad ad Jajsaŭ.

Jak ličyć Saplica, 52-y asobny pošukavy bataljon upraŭleńnia ŭviekaviečańnia pamiaci abaroncaŭ Ajčyny i achviar vojnaŭ Ministerstva abarony musić pravieści ekshumacyju pareštak achviaraŭ Chałakostu i vyrašyć ich dalejšy los razam z rodnymi i blizkimi zabitych. Pavodle jaho słovaŭ, imiony zahinułych pakul nieviadomyja, ale ich možna ŭznavić pa archiŭnych dakumientach. Viadoma tolki, što adnamu z žycharoŭ Jajsaŭ udałosia vyratavacca, i paśla vajny jon žyŭ u Kanadzie.

Marat Haravy, BiełaPAN

Chočaš padzialicca važnaj infarmacyjaj ananimna i kanfidencyjna? Pišycie redaktaru «Našaj Nivy» ŭ TH