Vyjšaŭ u śviet čarhovy, 7—8 numar časopisa «ARCHE» za hety hod, całkam pryśviečany kultury śviataŭ Biełarusi u minułym i ŭ sučasnaści. Numar ukłaŭ historyk Źmicier Kryvašej.
Siońniašniaje biełaruskaje hramadstva hłyboka raskołata, i ŭnutry jaho niama kansensusu pa samych roznych pytańniach, asabliva datyčnych idejna-duchoŭnaj śfiery. Jaskravaje vyjaŭleńnie hety raskoł znachodzić i ŭ staŭleńni da adznačańnia śviatočnych i pamiatnych dataŭ. Adnyja i tyja ž samyja daty mohuć adnymi ludźmi ŭsprymacca jak važnyja i navat śviatyja, druhimi — jak nikčemnyja i maralna nieprymalnyja. Adzinaha, biezumoŭna prymanaha ŭsim hramadstvam choć by ŭ svajoj asnovie śviatočnaha kalandara, siońnia ŭ Biełarusi faktyčna niama. Heta, praŭda, zusim nie admianiaje taho, što śviatkavać biełarusy ŭ balšyni svajoj lubili i lubiać, vyjaŭlajučy heta ŭ samych roznych, časta vielmi aryhinalnych formach.
Lubaja tradycyja nie ŭźnikaje na pustym miescy. U formach praviadzieńnia sučasnych śviataŭ u Biełarusi mohuć adnačasova spałučacca i kolišniaja tradycyjnaja viaskovaj abradnaść, i chryścijanskija tradycyi, i śviaty, vytoki jakich kareniacca ŭ kamunistyčnaj ideałohii. Upłyvaje na praces farmavańnia śviatočnych tradycyj i nacyjanalnaja ideałohija — dla mnohich biełarusaŭ nabyli niemałoje značeńnie biełaruskija śviaty, źviazanyja sa znakavymi padziejami nacyjanalnaj historyi nakštałt Dnia Voli (abviaščeńnie niezaležnaści Biełaruskaj Narodnaj Respubliki), Dnia Hierojaŭ (hadavina Słuckaha paŭstańnia), Dnia biełaruskaj vajskovaj słavy (hadavina Aršanskaj bitvy) i inš.
Tradycyjnyja viaskovyja i miestačkova-haradskija śviatočnyja tradycyi ŭ Biełarusi, śviatočnaja kultura elitaŭ i nizoŭ, tradycyi śviatkavańnia, raspaŭsiudžanyja ŭ asiarodździach nacyjanalnych i relihijnych mienšaściaŭ Biełarusi, aficyjoznyja śviatkavańni i naradžeńnie novych tradycyj u supraćvahu im — usie hetyja i inšyja prablemy znajšli svajo adlustravańnie na staronkach novaha numara «ARCHE».
Uvaha: Hety numar možna zamović! Cana numaru — 15 tys. rubloŭ (razam z koštam pierasyłki na terytoryi Biełarusi).
Kab aformić zamovu, dašlicie e-mail z paznačeńniem vašaha proźvišča, imia i imia pa baćku, a taksama dakładnaha paštovaha adrasu (abaviazkova ź indeksam) na adras [email protected]. Dla lepšaj kamunikacyi abaviazkova paznačcie numar vašaha kantaktnaha telefona.
Uvaha: u poli "Tema lista" paznačajcie -- “Śviata”.
Numar budzie dastaŭleny na ŭkazany vami paštovy adras. Cana 15 tys. fiskavanaja – za samu dasyłku nia treba budzie dapčavać.
Čakajem vašych zamoŭ!
E-mail dla daviedak – [email protected]
Źmiest novaha numaru
Źmicier Kryvašej. Praź śviata — da dušy.
Alaksandra Vieraščahina. Farmavańnie chryścijanskich śviatočnych tradycyj u Biełarusi ŭ Siaredniavieččy (ChVI—ChVII stst.).
Natalla Śliž. Hrać viasielle pa-šlachiecku.
Krynicy dla rekanstrukcyi šlachieckaha viasiella.
Rekanstrukcyja abradaŭ šlachieckaha viasiella.
Zaklučeńnie.
Hanna Paŭłoŭskaja. «Pry hučnym stralańni z harmataŭ…» Cviatkavańni ŭ Harodni ŭ druhoj pałovie XVIII st.
Funkcyi i typy śviataŭ.
Vidy haradzienskich śviataŭ.
Abaviazkovyja elemienty ŭračystaściaŭ.
Udzielniki śviataŭ.
Raskład praviadzieńnia śviata.
Tapahrafija śviataŭ.
Elemienty śviataŭ
Pramovy. Paezija
Muzyka
Fiejervierki, iluminacyi, hučnyja stralańni
Bal
Zaklučeńnie
Volha Sabaleŭskaja. Śviatočnaja kultura habrejaŭ biełaruskaj častki miažy asiełaści ŭ XIX — pačatku XX st.
Sakralnaść habrejskaha śviata.
Ziemlarobčy charaktar.
Śviatočnyja rytuały
Histaryzm.
Siamiejny charaktar śviatkavańnia.
Sacyjalny sens habrejskich śviataŭ.
Karnavalnaść.
«Śviata čakańnia śviata».
Śviatočnaja vopratka.
Śviatočnaja ježa.
Śviatočnaje baŭleńnie času.
Transfarmacyja habrejskich śviataŭ.
Ina Sorkina. Śviatočnaja kultura miastečak Biełarusi.
Kirmašovaje śviata.
Polifaničnaść śviatočnaj kultury miastečak.
Ludmiła Rohač. «U karčmie — naradžali j žanili…».
Volha Papko. Bali i pryjomy ŭ kultury biełaruskaj šlachty ŭ XIX — pačatku XX stahodździaŭ.
Śviecki kalandar.
Zaprašeńnie na bal.
Balnaja zała.
Balnyja tancy.
Moda i aksiesuary dla balu.
Pavodziny na balach i maniery.
Adlustravańnie śvieckaha žyćcia ŭ presie.
Zaklučeńnie.
Alaksandr Frydman. Miensk u pačatku kastryčnika 1942 hoda: «pieršyja volnyja dažynki».
Napiaredadni dažynak.
Miensk. 4 kastryčnika.
Biełaruś śviatkuje dažynki
Recha dažynak
Zaklučeńnie
Jan Šumski. Relihijnyja śviaty na zachadzie Biełarusi ŭ paślavajenny pieryjad. Cučasnaść
Aleh Łatyšonak. Śviaty BNR učora i siońnia.
Arsień Sivicki. Biełaruski śviatočny kalandar: aficyjny i nieaficyjny
Aficyjny (dziaržaŭny), nieaficyjny i nacyjanalny kalendary
Kulturnyja funkcyi śviata
Kalandar jak miechanizm simvaličnaha hvałtu
Kalandar jak fiksacyja ŭzvyšanaha histaryčnaha vopytu
Taćciana Kucharonak. Cviata ŭ kantekście tradycyjnaj kultury biełarusaŭ.
Adnosiny da śviata.
Padrychtoŭka da śviata.
Simvały śviata.
Źmiest śviata.
Stravy.Cud na śviata.
Taćciana Vałodzina. Lekavalnaja mahija ŭ kantekście kalandarnaha śviata.
Śviata — dziva — darunak.
Śviata — zabarony — mahija.
Śviata — ptuški — zdaroŭje.
«Svajo» śviata — krynicy — kamiani.
Śviata i asoba (znachar).
Iryna Machoŭskaja. Abradavaje zastolle ŭ tradycyjnaj biełaruskaj kultury
