Praciahnuć ruku dyktataru, jaki dušyć demakratyju, kab vyratavać niezaležnaść Biełarusi, albo pahadzicca na «demakratyzacyju» Biełarusi z dapamohaju specsłužbaŭ Kramla?
Pierad takoj dylemaj apynuŭsia Eŭraźviaz. Jak susiedka Biełarusi i jak kraina, jakaja choča ŭpłyvać na palityku Eŭraźviazu ŭ dačynieńni da Ŭschodniaj Eŭropy, Polšča pavinna znajści adkaz na hetaje pytańnie chutčej za Brusel.
Čas užo narešcie polskamu pasłu źjavicca ŭ Miensku — biaz hetaha ciažka pravodzić sensoŭnuju palityku. Kali my tolki nia chočam, kab Eŭraźviaz šukaŭ parazumieńnia z Łukašenkam praz pasiarednictva pasła Niamieččyny albo Francyi — jak heta adbyvajecca ciapier.
Deputat Eŭraparlamentu Konrad Šymanski kaža, što hetuju dylemu treba narešcie vyrašyć: «Heta papraŭdzie djabalski vybar, ale mnie zdajecca, što Eŭropa pavinna dać syhnał, što jana hatovaja da razmoŭ z Łukašenkam. Vidavočna, takim čynam, kab heta nie vyhladała tak, što jana kidajecca ŭ abdymki dyktatara. Alternatyva — pahadzicca na daminavańnie Rasiei».
Biełaruska‑rasiejskaja vajna mytaŭ na naftu, transpartavanuju na Zachad, u čarhovy raz pakazała, što Maskva razhladaje Biełaruś jak častku svajoj sfery ŭpłyvu, a ŭ budučyni — častku adbudavanaj imperyi. Šymanski kaža, niaciažka ŭjavić, što nastupnik Łukašenki padpiša z Rasiejaj damovu pra intehracyju. Hety nastupnik budzie spasyłacca na ŭzor Eŭraźviazu, na toje što časy vialikich blokaŭ treba intehravacca i h.d.
Pakul Łukašenka čarhovy raz vykruciŭsia, ale, vyhladaje, Pucin užo padpisaŭ vyrak: tak ci inakš zrynuć jahony režym, pasadzić na tron prarasiejskich palitykaŭ i ažyćciavić «intehracyju» Biełarusi z Rasiejaj. Dziela hetaj mety Rasieja spansiruje raskoły ŭ biełaruskaj apazycyi i raz‑poraz pakazvaje, chto nasamreč maje ŭładu nad biełaruskaj haspadarkaj.
Ad peŭnaha času rasiejskija dyplamaty pačali kazać svaim kaleham z krainaŭ EZ, što mohuć dapamahčy va ŭstalavańni demakratyi ŭ Biełarusi, dzie, zaŭvažajuć jany, aburalna parušajucca pravy čałavieka. Častka prarasiejskich dziaržaŭ Eŭraźviazu hatovyja na heta kupicca. Rola Polščy — rastłumačyć inšym, što heta niapravilny kirunak.
Našyja razmovy z čynoŭnikami śviedčać, što i polskaje MZS, i kancylaryja prezydenta Lecha Kačynskaha ŭśviedamlajuć, što rasiejskaja dyplamatyja viadzie hulniu z Zachadam, hulniu na Biełaruś. Rolaj Polščy mahło b stać vykryćcio hetaha, a taksama padtrymka sapraŭdnaj apazycyi, kab taja była hatovaja, kali pryjdzie čas, da źmieny karavułu ŭ Miensku.
Taksama viadoma, što viadzie hulniu i Łukašenka. Jon užo nia raz źviartaŭ pahlad na Zachad. Tak było, kali Rasieja pryciskała jaho da ścienki, naprykład, kali zakručvała hazavy kran u 2004 hodzie. Kali ž jon damaŭlaŭsia z Pucinym, znoŭ viartałasia toje samaje: pieraśledy apazycyi, cisk na svabodnyja ŚMI, pravakacyi.
Dyplamaty ŭ Varšavie i Bruseli zaścierahajuć, što hetym razam Łukašenka moža tolki ciahnuć čas. Tym bolš, što jahonym pryjaznym słovam u adras ZŠA i EZ niekalki tydniaŭ tamu spadarožničaŭ fars ź miascovymi vybarami, jakija byli praviedzienyja ŭ sapraŭdnym stalinskim duchu, a taksama čarhovaja chvala aryštaŭ.
Pieramovy z Łukašenkam — heta taniec na chistkaj viaroŭčynie. Ale palityka izalacyi režymu nie prynosić vynikaŭ. Tamu treba nahadać Łukašenku, što jon musić zrabić peŭny žest, jaki pakazaŭ by, što jon sapraŭdy choča palapšeńnia stasunkaŭ z Zachadam.
Takim žestam mahło b stać vyzvaleńnie apazycyjanera Alaksandra Kazulina. Heta, zrazumieła, plan‑minimum, bo treba patrabavać bolej. Łukašenka pavinien taksama vyzvalić šerah inšych apazycyjaneraŭ, kab apazycyja nie bajałasia, što Zachad svaimi pieramovami z Łukašenkam zdradzić joj i kinie na volu losu.
Eŭropa pastupova mianiaje svajo staŭleńnie da Miensku. Palityku pierabrechaŭ i sankcyj źmianiaje pryncyp puhi i piernika. U listapadzie Eŭrapiejskaja kamisija abviaściła novuju stratehiju ŭ dačynieńni da Biełarusi. Joj prapanavaja palityka supracoŭnictva, raniej zarezervavanaja dla Ŭkrainy i Małdovy, u zamien na demakratyčnyja pieramieny. Dla prostych biełarusaŭ samaje važnaje — spraščeńnie vizavych farmalnaściaŭ.
Brusel vystaŭlaje 12 umoŭ. Najvažniejšyja ź ich — spynieńnie pieraśledu apazycyi, vyzvaleńnie palitviaźniaŭ i harantyi niezaležnaści dla ŚMI, a ŭ budučyni — svabodnyja vybary.
Nia śled vieści pieramovy ŭ Łukašenkam biez papiarednich umovaŭ. Treba jaho prymusić zrabić vybar. Zachodniaja demakratyja nia moža vykarystoŭvać metady, jakija ŭžyvaje Rasieja. Takim čynam, nie zastajecca ničoha inšaha, jak tolki — mahčyma, naiŭna — vieryć u cud u Miensku. Ale navat cudu možna dapamahčy.
Ilustracyja mosnews.com
