Ź 1 pa 11 lutaha 2007 h. u mienskim kinateatry “Pieramoha” ŭ prahramie “Ejfaryja Kaŭryśmiaki” pakazvajucca filmy samaha viadomaha finskaha režysera Aki Kaŭryśmiaki “Ejfaryja Kaŭryśmiaki” ŭžo vandravała pa haradoch Rasiei – i naprykancy lutaha pajedzie na Ŭkrainu.
Pakaz filmaŭ Aki Kaŭryśmiaki ŭ mienskim kinateatry “Pieramoha”:
1, 10 i 11.02 Ahni haradzkoj uskrainy 19.00
2.02 Leninhradzkija kaŭboi jeduć u Ameryku 19.00
3 i 9.02 Žyćcio bahiemy 19.00
4 i 10.02 Ścieražy svaju chuścinku, Taciana 4.02 a 19.00, 10.02 a 17.00
5.02 Dziaŭčyna z zapałkavaj fabryki 19.00
6.02 Ja naniaŭ zabojcu 19.00
7 i 11.02 Udalečyniu spłyvajuć abłoki 7.02 a 19.00, 11.02 a 17.00
8.02 Čałaviek bieź minułaha 19.00
Aki Kaŭryśmiaki (Aki Kaurismaki) – naradziŭsia 4 krasavika 1957 hodu ŭ Arymacile, Finlandyja – finski kinarežyser, scenaryst, pradusar, mantažnik.
Kinakarjeru raspačaŭ asystentam u svajho starejšaha brata, režysera Miki Kaŭryśmiaki. Pieršy poŭnametražny film – “Złačynstva j pakarańnie” Aki Kaŭryśmiaki źniaŭ u 1983 hodzie. Ale suśvietnaja viadomaść pryjšła da jaho paśla ściobnaj pank-rok-balady “Leninhradzkija kaŭboi jeduć u Ameryku” 1989 hodu. (Čubaty hurt źjavicca i ŭ stužcy “Leninhradzkija kaŭboi sustrakajuć Maisieja” 1994 hodu).
“Sajuz Kałamary” (1985) i trylohija “Cieni ŭ raju”, “Aryel” i “Dziaŭčyna z zapałkavaj fabryki” adbyvajucca ŭ Chelsynki, a stužki “Žyćcio bahiemy” i “Ja naniaŭ zabojcu” pieraniesienyja ŭ Paryž i Londan. Ale horad u Aki Kaŭryśmiaki pazbaŭleny reklamy i tłumu; počastu heta stylizavanaje minułaje, nasyčanaje synefilskimi cytatami.
Karcina “Jucha” (1999), čaćviortaja ekranizacyja klasyčnaha finskaha ramanu – eksperyment pad niamoje kino.
Aŭtarski počyrk Kaŭryśmiaki niakidki j dalikatny, aktorskaja hulnia biez ekscesaŭ, siužet prosty – ale persanažy vypraboŭvajucca absurdovaju sytuacyjaj: hieroj najmaje zabojcu dla siabie samoha, dziaŭčyna trucić vypadkovych mužčynaŭ, chvory na amneziju sutykajecca ź biurakratyjaj.
Chaładnavaty j krychu adčužany humar, blizki stylu Džarmuša (syhraŭ kamea ŭ “Leninhradzkich kaŭbojach, što jeduć u Ameryku”) – spałučajecca ź piaščotnaj uvahaj da “maleńkaha čałavieka” (tradycyjnaha dla klasyčnaj ruskaj litaratury).
Hieroi Kaŭryśmiaki – miłyja bahiemnyja alkaholiki (“Žyćcio bahiemy”); biespracoŭnyja (“Udalečyniu spłyvajuć abłoki”), biazdomnyja (“Čałaviek bieź minułaha”), samotnyja (“Ahni haradzkoj uskrainy”).
Filmy Kaŭryśmiaki adznačanyja premijami Kanskaha kinafestu, Eŭrapiejskaj kinaakademii, Ekumeničnymi pryzami, uznaharodami FIPRESI.
Filmahrafija
1981 Sajma – źjava (razam ź Mikaj Kaŭryśmiaki)
1983 Złačynstva i pakarańnie
1985 Sajuz Kałamary
1986 Cieni ŭ raju
1986 Roki VI (karotkametražny)
1987 Hamlet idzie ŭ biznes
1988 Aryel
1989 Leninhradzkija kaŭboi jeduć u Ameryku
1989 Brudnyja ruki (televizijny)
1990 Dziaŭčyna z zapałkavaj fabryki
1990 Ja naniaŭ zabojcu
1991 Žyćcio bahiemy
1991 Voś byli dziańki (karotkametražny)
1991 Hetyja čaraviki (karotkametražny)
1993 Total balalaika show (dakumentalny)
1994 Ścieražy svaju chuścinku, Taciana
1994 Leninhradzkija kaŭboi sustrakajuć Maisieja
1996 Udalečyniu spłyvajuć abłoki
1999 Jucha
2002 Sabaki nia majuć piekła (navela ŭ filmie “Na 10 chvilinaŭ starejšy”)
Leninhradzkija kaŭboi jeduć u Ameryku (Leningrad Cowbows Go America)
Finlandyja – Švecyja, 1989, kalarovy, 79 chv.
Režyser: Aki Kaŭryśmiaki
Roli vykonvajuć: Maci Piełonpiaja, Kary Viajanianien, Sakie Jarvienpiaja, Džym Džarmuš
Žanr: Darožnaja pank-rok-balada
Patreniravaŭšysia na repetycyi ŭ vioscy, rok-hurt “Leninhradzkija kaŭboi” jedzie skarać Ameryku. Paśla pravałaŭ muzyki paŭstajuć suprać menedžera j vyhaniajuć jaho…
“Leninhradzkija kaŭboi”, jakija abviaścili siabie “najhoršym rok-hurtom u śviecie”, upieršyniu źjavilisia ŭ karotkametražcy “Roki VI” i zrabili hałavakrutnuju, niezaležnuju ad kino karjeru. Muzyki i nadalej zdymalisia ŭ Kaŭryśmiaki.
Dziaŭčyna z zapałkavaj fabryki (Tulitikkutehtaan tutto)
Finlandyja – Švecyja, 1990, kalarovy, 70 chv.
Režyser: Aki Kaŭryśmiaki
Roli vykonvajuć: Kaci Oŭcinien, Elina Sało, Eska Nikary
Žanr: “Čornaja” meladrama
Adznaka: 7 (z 10)
Irys pracuje na zapałkavaj fabrycy i zachaplajecca sentymentalnymi ramanami. Doma maci j ojčym žyvuć, ustaviŭšysia ŭ televizar. Na tancach Irys znajomicca z Arne i pravodzić ź im noč. Ale “dyskatečny” paluboŭnik kidaje Irys, kali daviedvajecca, što dziaŭčyna ciažarnaja. I tady hierainia biare ŭ ruki atrutu dla pacukoŭ…
Chareahrafija samotnaści, fabryčnych hukaŭ – i moŭknaści. Maŭčać baćki Irys, paluboŭnik razmaŭlaje ź joj nadrukavanymi listami, a ŭ žestach ludziej – choład i adčužeńnie. Ź vietlivaju ŭśmieškaju raźjušanaj spakušalnicy hierainia trucić usich mužykoŭ navokał, adpraŭlajučy ŭ lepšy śviet i baćkoŭ.
Ale film Kaŭryśmiaki daloki ad “čornaj” kamedyi. Sacyjalna-krytyčnaja realistyčnaja (i minimaliskaja!) drama natchniałasia… kazkami Andersena. Va ŭsialakim razie tak śćviaržaje sam režyser.
“Ja davieryŭsia svajoj pamiaci…” – kaža Kaŭryśmiaki.
Pamiać syhrała z kazkaj zły žart.
Čatyry premii Nacyjanalnaj finskaj kinaakademii “Jusi”: lepšy režyser, lepšaja aktrysa, lepšyja druhaplannyja aktor i aktrysa
Ja naniaŭ zabojcu (I Hired a Contact Killer)
Finlandyja – Vialikabrytanija – Niamieččyna – Švecyja, 1990, kalarovy, 79 chv.
Režyser: Aki Kaŭryśmiaki
Roli vykonvajuć: Žan-Pjer Lea, Mardžy Kłark, Kienet Koli, Serž Redžani
Žanr: Drama
Adznaka: 8 (z 10)
Samotny francuski klerk Anry, jaki pracuje ŭ londanskim adździele rehistracyj, traplaje pad skaračeńnie. Anry sprabuje zasilicca – dy nie atrymlivajecca. Tady hieroj na apošnija hrošy najmaje zabojcu… siabie samoha. Nazaŭtra ŭ pabie Anry znajomicca ź pieknaj handlarkaj kvietak – i pamirać užo j nia chočacca. Ale pazbavicca ad ruplivaha kilera, jaki, charkajučy kryvioj, musić vykanać apošniuju pracu, ciapier niemahčyma…
Dalikatnaja pieśnia samotnych sercaŭ, zamaskavanaja pad trymcieńnik. Blandynka, palčatki kilera, niadobraje miesca, hrabiež… – ale impet nizavych žanraŭ źniščany aŭtarskaj volaj.
Adčužana-atmasferyčny Londan – dla biednych. Z čyrvonym tumanam lichtaroŭ, hamburhierami na mohiłkach, padrapanymi murami j błahimi krukami dla paviešańnia.
Kašal zabojcy, trahikamedyi niaŭdačnikaŭ, spakutavanyja vočy Žana-Pjera Lea (kumira Kaŭryśmiaki) – i ščaście, jakoje amal ničym nie adroźnivajecca ad niaščaścia.
Premija Nacyjanalnaj finskaj kinaakademii “Jusi” lepšamu aperataru Cimu Sałminienu
Žyćcio bahiemy (Boheemielamaa / La Vie de Boheme)
Finlandyja – Francyja – Italija – Švecyja, 1992, čorna-bieły, 100 chv.
Režyser: Aki Kaŭryśmiaki
Roli vykonvajuć: Maci Piełonpiaja, Evielin Dzidzi, Žan-Pjer Lea, Łui Mal
Žanr: Drama pavodle adnajmiennaha ramanu Anry Miurže
Adznaka: 7 (z 10)
Kampanija bahiemnych mastakoŭ žyvie ad franka da franka – u viečnym hoładzie j sprobach pradać mastactva, jakoje mała kamu patrebna…
Kaŭryśmiaki adpraviŭsia ŭ pryharad Paryžu, kab znajści sapraŭdnaje paryskaje bistro. Horad zbudavany im pavodle stužak Rene Klera i Marsela Karne. Ale mara mastakoŭ XX stahodździa – horad bahiemy – cierpić pokryš pad pozirkam finskaha režysera.
Pryz FIPRESI na MKF u Berlinie, pryzy Eŭrapiejskaj kinaakademii za lepšuju mužčynskuju rolu i lepšuju druhaplannuju mužčynskuju rolu, Nacyjanalnaja finskaja kinapremija “Jusi” lepšamu režyseru.
Ścieražy svaju chuścinku, Taciana (Pida Huivista kiinni, Tatjana)
Finlandyja – Niamieččyna, 1994, čorna-bieły, 65 chv.
Režyser: Aki Kaŭryśmiaki
Roli vykonvajuć: Kaci Oŭcinien, Maci Piełonpiaja, Kirsi Ciukiulajnien
Žanr: Liryčny darožny film
Dva pryjacieli Rejno i Vałto adpraŭlajucca na vychodnyja ŭ vandroŭku pa paŭdniovaj Finlandyi. Pa darozie siabry sustrakajuć estonku Tacianu i Kłaŭdyju z Kazachstanu. Ale prablema – nia tolki moŭny barjer. U prysutnaści novych siabrovak maładyja ludzi zusim razhubilisia.
Vandravańnie pa ŭjaŭnaj Finlandyii 60-ych hadoŭ, dzie, pavodle Kaŭryśmiaki šče “była kultura i čałaviečyja pačućci” – i jakija razburyŭ imklivy prahres.
Dźvie premii Nacyjanalnaj finskaj kinaakademii “Jusi”: “Lepšy film” i “Lepšy aperatar”
Udalečyniu spłyvajuć abłoki (Kauas pilvet karkaavat)
Finlandyja – Niamieččyna, 1996, kalarovy, 96 chv.
Režyser: Aki Kaŭryśmiaki
Roli vykonvajuć: Kaci Oŭcinien, Kary Viajanianien, Elina Sało, Marku Piełonpiaja
Žanr: Drama
Iłonu zvalniajuć z pracy. Hublaje svajo miesca j jejny muž, kiroŭca tramvaja. Ale supruhi majuć ambicyjoznyja plany adkryć restaran…
“Lahčej za ŭsio było by raspavieści historyju biespracoŭnaha čałavieka, u jakoj pracadaŭca zaciaty niahodnik, – kaža Kaŭryśmiaki. – Ale vorah, nasamreč, niabačny.”
Pryz Ekumeničnaha žury na kinafeście ŭ Kanach, piać premij Nacyjanalnaj kinaakademii “Jusi”, pryz hladackich sympatyj na MKF u San-Paŭła.
Čałaviek bieź minułaha (Mies yailla menneisyytta)
Finlandyja – Niamieččyna – Francyja, 2002, kalarovy, 97 chv.
Režyser: Aki Kaŭryśmiaki
Roli vykonvajuć: Marku Piełtoła, Kaci Oŭcinien, Aniki Ciachci, Juchani Nijemieła
Žanr: Drama
Adznaka: 8 (z 10)
Biespracoŭnaha, jaki pryjechaŭ u finskuju stalicu na zarobki, rabujuć i žorstka źbivajuć. U bolnicy hieroj pamre… kab adrazu ŭvaskresnuć. Hieroj nie pamiataje ničoha, navat svajho imieni. Ale ciapier jon moža znajści dziaŭčynu svajoj mary – u formie aficera Armii vyratavańnia.
Historyju ź źniaviečanym – i ŭvaskrosłym hierojem Kaŭryśmiaki skraŭ ź filmu-komiksu Sema Rejmi “Čałaviek ciemry”. Ale zamiest pomsty (chacia j heta budzie) – “Čałaviek bieź minułaha” pačynaje ŭładkoŭvać svajo asabistaje žyćcio.
Kłapatlivyja žančyny, chałodnaja biurakratyja, zaciataja palicyja – i paluboŭna-strymanyja pieśni pad adkrytym niebam.
Dalikatnyja pozirki, amnezija – i novaadkrytaje minułaje z žonkaj – što nie pieraškadžaje siamiejnamu ščaściu z łaskavaj dziaŭčynaj va ŭniformie.
“Heta epičnaja drama… Son samotnych sercaŭ, ludziej z pustymi kišeniami,” – pryznajecca Kaŭryśmiaki. Atmasfera, čyrvony koler kašuli, vietlivaje kachańnie…
Paradoks: filmy Kaŭryśmiaki ŭpadabajuć bahatyja snoby dyj bahiemnyja intelihienty – “ludzi z pustymi kišeniami” addajuć pieravahu žanravym halivudzkim stužkam.
Hran-Pry na MKF u Kanach, pryz za lepšuju žanočuju rolu, pryz Ekumeničnaha žury i pryz “Sabačaja palmavaja halina”, pryz FIPRESI na MKF u San-Siebaśćjanie, Hran-Pry na MKF u Hiencie, pryz imia Duhłasa Sirka na MKF u Hamburhu, pryz hledačoŭ na MKF u Sieule, siem naminacyj na Pryz Eŭrapiejskaj Kinaakademii “Feliks”, šeść pryzoŭ Finskaj Kinaakademii “Jusi”, naminacyja na “Oskara” za lepšy zamiežny film.
Ahni haradzkoj uskrainy (Laitakaupunch Valot)
Finlandyja – Niamieččyna – Francyja, 2006, kalarovy, 80 chv.
Režyser: Aki Kaŭryśmiaki
Roli vykonvajuć: Janie Chiucijajnien, Maryja Jarvienchiełmi, Iłka Kojvuła, Maryja Chiejskanien
Žanr: Drama
Kryminalniki rabujuć supermarkiet, skarystaŭšysia žadańniem samotnaha hieroja-vartavoha znajści kachańnie. U jakaści hałoŭnaj prynady – biessardečnaja žančyna. Da taho ž złačyncy padkidajuć niebaraku ŭliki. Hieroj hublaje vieru, svabodu j vieru ŭ pryšłaje…
Aŭtarskaja pierapracoŭka "filmaŭ nuar".
Karcina – apošniaja častka trylohii. “Udalečyniu spłyvajuć abłoki” – film pra biespracoŭnych, “Čałaviek bieź minułaha” – pra biazdomnych, “Ahni haradzkoj uskrainy”, jakija namiakajuć na karcinu Čaplina, – pra samotu.
Ale samota, tak ci inakš, prysutničaje ŭ kožnym filmie Kaŭryśmiaki.
Złyja zaciemki pra aŭtarskaje kino
