Prezydenckija vybary nie adpaviadali mižnarodnym standartam
U spravazdačy Dziarždepartamentu ZŠA zaznačajecca, što prezydenckija vybary 19 sakavika, u vyniku jakich A. Łukašenka byŭ abvieščany prezydentam na čarhovy treci termin, nie adpaviadali mižnarodnym standartam demakratyčnych vybaraŭ. Ułady praciahvajuć ihnaravać rekamendacyi bujnych mižnarodnych arhanizacyjaŭ što da ŭdaskanaleńnia vybarčaha pracesu i palapšeńnia sytuacyi z pravami čałavieka. Cyvilnyja ŭłady zvyčajna zachoŭvali dziejsny kantrol nad siłami biaśpieki, adnak pradstaŭniki siłaŭ biaśpieki nieadnarazova parušali pravy čałavieka.
Pasłužny śpis uładaŭ u halinie pravoŭ čałavieka zastavaŭsia vielmi drenny, a ŭ niekatorych aspektach navat pahoršyŭsia, bo ŭłady i nadalej časta ŭčyniali surjoznyja parušeńni. U sakaviku ŭłady admovili hramadzianam prava na demakratyčnuju źmienu ŭładaŭ, pravioŭšy sfalšavanyja prezydenckija vybary. Na praciahu vybarčaj kampanii i niekalkich miesiacaŭ paśla vybaraŭ aktyvistaŭ apazycyi i hramadzianskaj supolnaści, u tym liku čatyroch miascovych naziralnikaŭ i byłoha kandydat u prezydenty, źbivali, zapałochvali, štrafavali i pazbaŭlali svabody.
Prachodzili sudovyja pasiedžańni z pradvyznačanym vynikam
Ułady nia zdoleli dać tłumačeńnie ŭ spravie kolišnich źniknieńniaŭ apazycyjnych palityčnych dziejačoŭ i žurnalistaŭ. Umovy ŭ turmach byli nadzvyčaj drennyja, nieadnarazova paviedamlałasia pra ździeki sa źniavolenych i zatrymanych. Zvyčajnaj spravaj byli advolnyja aryšty, zatrymańni i źniavoleńni hramadzianaŭ z palityčnych pryčynaŭ – za krytyku ŭładaŭ abo ŭdzieł u demanstracyjach. Sudovyja pasiedžańni, vynik jakich zvyčajna byŭ pradvyznačany, časta pravodzilisia za začynienymi dźviarmi biez mahčymaści ŭdziełu niezaležnych sudździaŭ abo niezaležnych naziralnikaŭ.
Praciahvałasia abmiežavańnie hramadzianskich svabodaŭ
Ułady nadalej abmiažoŭvali hramadzianskija svabody, u tym liku svabodu druku, słova, schodaŭ, asacyjacyjaŭ i relihii. Ułady advolna kanfiskoŭvali drukavanyja materyjały ŭ aktyvistaŭ hramadzianskaj supolnaści i začyniali niezaležnyja hazety abo abmiažoŭvali ich pašyreńnie. Na niešmatlikija acalełyja niezaležnyja vydańni časta nakładalisia štrafy, zvyčajna pavodle abvinavačańnia ŭ paklopie abo za nievykanańnie žorstkich praceduraŭ rehistracyi. Dziaržaŭnyja słužby biaśpieki ŭžyvali nieapraŭdanuju i časta hrubuju siłu dla razhonu udzielnikaŭ mirnych pratestaŭ. Niaŭradavyja arhanizacyi (NGO) i palityčnyja partyi zaznavali zapałochvańni, štrafy, ckavańnie i zakryćcio.
Relihijnych lideraŭ štrafavali abo pazbaŭlali svabody za vykanańnie bahasłužbaŭ i abradaŭ, a cerkvy začyniali, pazbaŭlali rehistracyi abo vyhaniali z zajmanych imi budynkaŭ. Kantrabanda ludźmi zastavałasia surjoznaj prablemaj, choć u baraćbie ź joj byŭ dasiahnuty peŭny prahres. Isnavała aficyjnaja dyskryminacyja cyhanoŭ, etničnych i seksualnych mienšaściaŭ, a taksama biełaruskaj movy. Ułady čynili pieraśled niezaležnych prafsajuzaŭ i ich siabroŭ, žorstka abmiažoŭvajučy mahčymaści rabočych stvarać niezaležnyja prafsajuzy abo ŭstupać u ich i vieści kalektyŭnyja pieramovy z pracadaŭcami.
Mižnarodnaja supolnaść vykazvała svaju zakłapočanaść
U spravazdačy Dziarždepartamentu pryhadvajucca acenki, dadzienyja palitycy Biełarusi ŭ halinie pravoŭ čałavieka mižnarodnaj i eŭrapiejskaj supolnaściu.
U śniežni 2006 hodu hieneralnaja asambleja AAN pryniała rezalucyju, u jakoj vykazvajecca skrajniaja zakłapočanaść stanoviščam z pravami čałavieka ŭ Biełarusi, u rezalucyi ŭtrymlivaŭsia zaklik da biełaruskaha ŭradu pravieści svabodnyja i spraviadlivyja vybary i spynić palityčna matyvavany pieraśled palityčnych apanentaŭ. U krasaviku 2005 hodu kamisija AAN u pravoch čałavieka pryniała rezalucyju, u jakoj kanstatavaŭsia kiepski stan pravoŭ čałavieka ŭ Biełarusi, ŭtrymlivaŭsia zaklik da biełaruskich ŭradaŭ pravieści abjektyŭnaje daśledavańnie źniknieńniaŭ Źmiciera Zavadskaha, Juryja Zacharanki, Viktara Hančara i Anatola Krasoŭskaha (analahičnyja rezalucyi byli pryniatyja raniej – u 2003 i 2004 hadach). Spravazdača Parlamenckaj asamblei Rady Eŭropy zaklikała adchilić ad pasadaŭ słužbovych asobaŭ, padazravanych u datyčnaści da hetych źniknieńniaŭ. Kamisija AAN u pravach čałavieka taksama zasnavała pasadu admysłovaha dakładčyka pa sytuacyi z pravami čałavieka ŭ Biełarusi.
