Letam u Vysokim Kamianieckaha rajona maje adbycca fiestyval sielskaha turyzmu.
Haspadary siadzib z vobłasci, kiraŭniki turystyčnych arhanizacyj źbiarucca na ahlad, abmien vopytam. Mahčyma, da forumu prajaviać cikavaść ludzi z inšych rehijonaŭ krainy. Fest, chutčej, za ŭsio budzie nazyvacca «Zorka Vysokaha śviecić usim». Užo zaraz da śviata rychtujucca piedahohi i vychavancy Vysokaŭskaha centra pazaškolnaj raboty. Tut i prydumali nazvany słohan.
Dyrektar centra Ludmiła Dudar raskazała, što ŭ ich ustanovie kala dvuchsot dziaciej zajmajucca krajaznaŭčaj rabotaj pa prahramie «Spadčyna». Junyja śledapyty nie tolki vyvučajuć historyju, pamiatnyja miasciny svajho kraja, ale aktyŭna palapšajuć, upryhožvajuć rodnuju ziamlu. Na ich rachunku dobraŭparadkavańnie navakolnych krynic, jakim školniki zajmalisia razam z darosłymi. Kožnuju viasnu ŭdzielniki hurtkoŭ pracujuć na ŭborcy terytoryi svajho haradka i, pierš za ŭsio jaho hałoŭnaj słavutasci — parku.
Historyja hetaha parku naličvaje niekalki stahodździaŭ. Jon byŭ razbity na terytoryi staroha zamčyšča Vysokaŭskaha zamka, vieličnaha ŭzoru bastyjonnaj sistemy ŭmacavańniaŭ ChVII stahodździa. Zamak zhareŭ ŭ 1748 hodzie, ale paźniejšyja haspadary Vysokaha šanavali historyju sapiehaŭskaha zamka. U 1815 hodzie žonka Paŭła Sapiehi Piełahieja Patockaja kala starych muroŭ pabudavała pałac i pašyryła park za miežy vała. Pałac nazyvajuć pomnikam architektury pieryjadu kłasicyzmu. Jon zachavaŭsia da našaha času i źjaŭlajecca zaraz adnym z karpusoŭ sanatornaj škoły‑internata. U kancy ChICh stahodździa park pieražyŭ rekanstrukcyju i staŭ sapraŭdnaj žamčužynaj našaha kraja. Tut da hetaj pary rastuć čornaja i viejmutava sasna, jeŭrapiejskaja i daurskaja listoŭnicy, zachodniaja tuja, kaštan, buk, dub piramidalny, akacyi, klony, jasieni. Doŭhaja kaštanavaja aleja i ciapier zdziŭlaje svajoj pryhažościu. A mahutnyja, nie mienš čym dvuchsothadovyja duby, uražvajuć vieličču.
Ale stary park daŭno molić ab dapamozie. Kaśmietyčnyja ramonty, jakija nie raz pravodzilisia za srodki miascovaj ułady, pomnik pryrody nie vyratujuć. Nie spryjali palapšeńniu atmaśfiery parku haradskija ačyščalnyja zbudavanni, jakija raźmieščany amal što na jaho terytoryi. Jość šmat inšych prablem. I voś dobraja viestka pryjšła z Ministerstva pryrodnych resursaŭ i achovy navakolnaha asiarodździa. Vydzieleny srodki na prajekt praviadzieńnia rekanstrukcyi parku. Pakul tolki na prajekt. Ale, jak havaryŭ pravadyr suśvietnaha praletaryjatu, hałoŭnaje — uviazacca ŭ boj... Tym bolš što Vysokaje Kamianieckaha rajona ŭvajšło ŭ spis 25 małych haradoŭ Brestčyny, prahrama razvićcia jakich zaraz dapracoŭvajecca.
Metaj realizacyi hetaj prahramy, jak viadoma, źjaŭlajecca sacyjalna‑ekanamičnaje razvićcio rehijonaŭ i, jak vynik, — dastojnaje žyćcio ludziej. Z pačatku 90‑ch hadoŭ u horadzie zakrylisia asnoŭnyja pradpryjemstvy — zavod žalezabietonnych vyrabaŭ, kansiervavy zavod, vytvorča‑handlovy kambinat, rajsielhastechnika. U piacitysiačnym nasielenym punkcie, dzie pracazdolnaha nasielnictva prykładna dźvie tysiačy, stračana 700 rabočych miescaŭ. Vyžyŭ paśla ŭsich pieramien tolki syrarobny zavod, zaraz heta biełaruska‑rasijskaje pradpryjemstva «Biełaviežskija syry». Paśla rekanstrukcyi ŭ apošnija dva‑try hady tam na rabotu pryniata 150 čałaviek. Čakajecca, što na miescy byłoha kansiervavaha chutka ŭstupić u stroj pradpryjemstva pa vytvorčasci sokaŭ i dziciačaha charčavańnia ź niamieckim kapitałam. Jość niekatoraja nadzieja, što z pryniaćciem prahramy va ŭmovach vyhadnaha inviestavańnia cikavaść da samabytnaha kraja prajavić pryvatny kapitał.
— Turyzm moža stać vyhadnaj spravaj dla dziełavych ludziej i dadatkovaj krynicaj papaŭnieńnia biudžetu Vysokaha, — skazaŭ karespandentu «MS» staršynia Vysokaŭskaha haradskoha Savieta, jon ža kiraŭnik vykanaŭčaj ułady Leanid Biruk. — Hałoŭnaja naša žamčužyna — stary park — budzie rekanstrujavany. Novyja ačyščalnyja zbudavanni ŭžo ŭstupiać u stroj sioleta. A staryja buduć pastupova zakansiervavany. I nie tolki park u nas cikavy, tut što ni krok zrabi — usio dychaje daŭninoj, — praciahvaje svaje razvažanni Leanid Leanidavič. — Pobač z horadam — Voŭčyn, radavoje hniazdo apošniaha polskaha karala Aŭhusta Paniatoŭskaha. Hieahrafičnaje stanovišča horada z usich bakoŭ vyhadnaje, kali hladzieć na jaho praz pryzmu turystyčnaj haliny. Da Biełaviežskaj puščy možna dajechać za hadzinu, dziaržaŭnaja miaža i bližejšy pahranpierachod usiaho za adzinaccać kiłamietraŭ ad byłoha rajcentra.
Ich, byłyja rajcentry, vialikija pasiołki, historyja, nie abdzialiła ŭvahaj. Niekatoryja, u minułym harady z mahdeburskim pravam, zachavali pamiać u murach pałacaŭ i zamkaŭ, na žal, amal uščent razburanych. Imiony Sapiehaŭ, Kaściuški, Napaleona Ordy źviazany z takimi nasielenymi punktami, jak Ružany, Kosava, Cielachany. U kožnym z pasiołkaŭ žyvuć narodnyja ŭmielcy, niejkim čynam vyžyli spradviečnyja ramiostvy. Tut zachoŭvajuć tradycyi, śpiavajuć piesni, jakich užo nie pačuješ u horadzie. Słovam, tut raskošny kraj dla ahraturyzmu. Kali ŭ spravu ŭkłasci hrošy.
Jak skazaŭ načalnik siektara turyzmu ŭpraŭleńnia pa fizičnaj kultury, sportu i turyzmu Bresckaha abłvykankama Mikałaj Šajko, turfirmy pakul što pracujuć pa‑staromu. My cierpim ad taho, što nie ŭmiejem pakazać svaje «žamčužyny». A budavać turyzm pa‑sučasnamu, — značyć, układvać srodki ŭ razvićcio biznesu. Zamiežny turyst pajedzie, kali jamu budzie zabiaśpiečana kamfortnaje pražyvańnie razam z nacyjanalnym kałarytam i cikavymi ekskursijami. A na maršrutach, navat tych, što jość, pakul vielmi biednaja infrastruktura. Mahčyma, paśla pryniaćcia dziaržaŭnaj prahramy razvićcia rehijonaŭ turystyčnyja firmy stanuć śmialejšymi, advažacca ŭkładvać srodki va ŭłasnaść na maršrutach. Možna znajsci šmat cikavaha, aryhinalnaha amal u kožnym rajonie.
Adny našy bałoty čaho vartyja! Niadaŭna načalnik upraŭleńnia adukacyi Kobrynskaha rajona Valancin Trubčyk raskazvaŭ aŭtaru hetych radkoŭ, jak jon znajomiŭ ź miascovymi krajavidami kalehu z Hiermanii. Pakazaŭ jamu paromnuju pierapravu, bałota la Dniepra‑Buhskaha kanała, poŭnaje cvicieńnia i hukaŭ poźniaj viasny. Hość byŭ u vialikim zachaplenni i ŭsio dapytvaŭsia: «Valancin, čamu tut niama biznesu?». Adkazać na heta pytańnie było vielmi niaprosta.
