Kniha «Vołat z Mihaŭki» pryśviečana žyćciu i dziejnaści pieršaha redaktara «Našaj Nivy» Alaksandra Ŭłasava i naležyć piaru vybitnaha litaraturaznaŭcy — Uładzimieru Sodalu.

Niastomny daśledčyk i papularyzatar biełaruskaha Adradžeńnia, Uładzimier Sodal šmatkroć naviedvaŭ miaściny, dzie žyŭ znany aśvietnik. Jon byvaŭ tam razam z televizijnaj hrupaj, padarožničaŭ z maładymi našaniŭcami, nieadnarazova jeździŭ na rovarach z M.Łavickim, sustrakaŭsia z nasielnikami miastečka i zapisvaŭ ich uspaminy pra słynnaha dziejača, kab pieradać ciepłyja vodhuki i ŭspaminy, jakimi akružany vobraz intelihientnaha i hodnaha čałavieka, jaki pra kłapaciŭsia pra vydańnie haziet na biełaruskaj movie, pra narodnuju adukacyju. Vynikam tych vandrovak staŭ nazapašany vializny histaryčny i archiŭny materyjał.

Asoba A.Ułasava davoli znanaja. Jon byŭ siabram Rady Biełaruskaj Narodnaj Respubliki, senataram Polskaha Sojmu ad Biełarusi. Viadoma, što jon skončyŭ Ryžski politechničny instytut, rana dałučyŭsia da hramadzkaha i palityčnaha žyćcia. Byŭ arhanizataram zabastovak u Radaškovičach.

Z 1906 i da 1914 pracavaŭ redaktaram i vydaŭcom lehalnaj haziety «Naša niva», vydavaŭ sielskahaspadarčy časopis «Sacha», byŭ adnym z zasnavalnikaŭ vydavieckaha tavarystva «Naša chatka». U 1920 hodzie A. Ułasaŭ viarnuŭsia ŭ Zachodniuju Biełaruś i žyŭ ź siamjoj u majontku Mihaŭka kala Radaškovičaŭ. U 1922 hodzie byŭ abrany ŭ Polski Sojm pradstaŭnikom ad biełaruskaj mienšaści. U hetym ža hodzie zasnavaŭ biełaruskuju himnaziju ŭ Radaškovičach. Za hetuju rupnaść polskaja ŭłada sasłała jaho na niekalki miesiacaŭ u kancentracyjny lahier «Stašałkova».

Z ustalavańniem savieckaj ułady ŭ 1939 hodzie A.Ułasaŭ byŭ vyhnany sa svajho majontku, represavany, asudžany na vysyłku ŭ Sibir na 5 hadoŭ. U vysyłku trapił jaho žonka Alaksandra i dzieci. A.Ułasaŭ zahinuŭ u 1941 hodzie, namahańniami ŭdavy pry dapamozie hramadzkaści byŭ reabilitavany ŭ 1961 hodzie.

«Pra jaho žyćcio stvorany roznyja daśledavańni, artykuły, narysy, — piša U. Sodal. — Zastalisia ścisłyja ŭspaminy samoha Ŭłasava. A voś jakim jon zapomniŭsia susiedziam — mihaŭcam, pra heta jašče nidzie nikoli nia zhadvałasia. Jakraz u hetych uspaminach Ułasaŭ paŭstaje pierad nami ŭ samych roznych prajavach: časam naiŭny, časam nadta davierlivy, jak dzicia, ale čujny da ludzkich kłopataŭ, da ich patrebaŭ.»

Viosačka Mihaŭka pry jaho žyćci była asiarodkam aśviety, kultury, hramadzkaj dumki. Siudy pryjaždžali jaho paplečniki, adnadumcy. U Mihaŭcy ładzilisia litaraturnyja i teatralnyja viečaryny, stavili «Paŭlinku», «Raskidanaje hniazdo». Narodnaja luboŭ i sardečnyja adnosiny vyražalisia navat u tym, što žychary miastečka nazyvali haspadara Aŭłasam, jak adnajmiennaha chryścijanskaha śviatoha. Pryhožaja i statnaja pani Ala ładziła cudoŭnyja teatralnyja imprezy.

Paśla abjadnańnia Biełarusi Ŭłasaŭ spadziavaŭsia być patrebnym svajoj krainie, maryŭ dalej vydavać biełaruskija hazety, raźvivać aśvietu. Spadziavaŭsia atrymać choć maleńkuju, ale zasłužanuju pensiju ad ułady. Ale zamiest hetaha byŭ paličany pamieščykam i voraham naroda, aryštavany.

«Nie adnojčy my z televizijnaj hrupaj naviedvali Mihaŭku, dzie žyŭ Alaksandr Ułasaŭ. Kožnaje naviedvańnie adkryvała štości novaje pra hety kut i pra samoha kolišniaha haspadara. Ja byŭ natchniony ŭśviedamleńniem, što chadžu pa tych ściažynkach, pa jakich chadziŭ koliś samaachviarny biełaruski aśvietnik,‑ piša Ŭładzimier Sodal. — Tady byŭ stvorany televizijny narys «Mihaŭka, abo Pole, zasiejanaje słovami». I voś udałosia vydać asobnuju knihu.

Novaje vydańnie azdoblena raznastajnymi rarytetnymi fatazdymkami, jakija śviedčać pra vysakarodnaść pamknieńniaŭ biełaruskaj intelihiencyi pačatku 20‑ha stahodździa. Kali b takija vydatnyja asoby, jak A. Ułasaŭ, nie byli b źniščany, a ich majomaść, archivy, knihi nie razrabavanyja čyrvonymi kamisarami i raściahnutyja sialanami, to jakaja b vialikaja spadčyna zastałasia ŭsiamu našamu narodu zamiest zaniadbanych viosak, usieahulnaha bieskulturja! Kniha cikavaja i tym, što źmiaščaje hutarki, uspaminy, zamaloŭki ŭ roznych žanrach, jakija, jak bahataja mastackaja kinastužka, adlustroŭvajuć usiu karcinu epochi, usio vysakarodnaje, śvietłaje i trahična stračanaje…

Клас
0
Панылы сорам
0
Ха-ха
0
Ого
0
Сумна
0
Абуральна
0