Vizy dajuć navat sudzimym
Ja vyrašyŭ źjechać u lutym 2021 hoda. Znajści pracu ŭ Anhlii akazałasia niaciažka — dastatkova było zabić u pošukavik niekalki fraz i źviarnucca ŭ ahienctva. Ja trapiŭ u arhanizacyju ź biaspłatnymi vakansijami i afarmleńniem dakumientaŭ, za mnoj — tolki apłata vizy i darohi. U lutym varyjanty byli na červień i lipień, i ŭsio, što prapanoŭvali, źviazana ź sielskaj haspadarkaj. Naprykład, pasadka i zbor jahad, harodniny i sadaviny, apracoŭka hryboŭ (tudy biaruć tolki žančyn), mantaž ciaplic i inšaha abstalavańnia.
Afarmleńnie dakumientaŭ i atrymańnie vizy zaniało kala troch z pałovaj miesiacaŭ, i ŭ siaredzinie traŭnia ja atrymaŭ dazvoł na ŭjezd u Vialikabrytaniju terminam na paŭhoda. Nie atrymać vizu treba pastaracca: u pasolstvie nie hladziać ni na viedańnie movy, ni na minuły žyćciovy vopyt. Užo pa pryjeździe ŭ krainu ja paznajomiŭsia z čałaviekam, jakomu dali dakumienty, niahledziačy na niadaŭna pahašanuju sudzimaść. Heta tłumačycca tym, što ŭ Anhlii dziki deficyt rabotnikaŭ u sielskaj haspadarcy: miascovyja nie hatovyja pracavać u składanych umovach za minimałku, tamu dziaržava imkniecca pierakryvać hety deficyt hramadzianami trecich krain. A tyja jeduć achvotna, tamu što nie zmohuć atrymlivać u siabie 8,91 funta za hadzinu (minimalnaja apłata pracy ŭ Vialikabrytanii ŭ 2021 hodzie), što ŭ pieravodzie 11,5 dalara, abo kala 30 biełaruskich rubloŭ.
Tak vyhladaje žyllo dla siezonnych rabotnikaŭ u Anhlii
Pierad vyjezdam mieniedžar paraiła ŭziać z saboj ciopłuju vopratku, paru daždžavikoŭ, dvuchtydniovy zapas ježy i hrošaj, a jašče posud i paścielnuju bializnu z paduškaj, tamu što ŭ domiku na kołach, dzie nam treba było žyć, ničoha hetaha nie budzie. Ale ciahnuć talerki, patelni i rondali było zusim nie abaviazkova: minułyja žychary pakinuli ŭsio heta dabro nam. Uvohule, na ŭsie zbory, apłatu vizy i darohi tudy-nazad u mianie syšło kala 1200 dalaraŭ.
Fierma Dearnsdale Fruit raźbitaja na dźvie častki: pieršaja, z centralnym ofisam, znachodziłasia la haradka Stafard pamiž Birminhiemam i Mančestaram, druhaja, karancinnaja, dla novaprybyŭšych — u 15 kiłamietrach ad jaje, u hłybokaj hłušy. Umovy dla žyćcia takija: pasiarod pola, praktyčna ŭščylnuju da ciaplic, stajać niekalki dziasiatkaŭ damoŭ na kołach — ich jašče nazyvali karavanami. Kožny karavan — heta kala 60 kvadratnych mietraŭ płoščy, na jakich raźmiaščajucca try spalni, haścioŭnia, kamora, duš i tualet. Haračaja vada była prykładna ŭ pałovie chatak. Astatnija, u tym liku my, chadzili mycca ŭ ahulnuju dušavuju prykładna ŭ 250 mietrach ad doma. Jašče adzin niepryjemny momant — adsutnaść aciapleńnia. A ŭ Anhlii navat letam chałodnyja nočy (tempieratura časta apuskajecca nižej 8 hradusaŭ ciapła), ścienki ž chatak usiaho santymietr taŭščynioj. Karystacca hazavym kaminam u haścioŭni zabaraniali, kab nie parušać praviły pažarnaj biaśpieki. Z časam my vyrašyli hetuju prablemu abahravalnikami, jakija možna kupić za 10-20 funtaŭ u luboj kramie ŭ horadzie. Trapić u horad možna tolki raz na tydzień u svoj zakonny vychadny na biaspłatnym aŭtobusie ad fiermy. Kiraŭnictva papiaredziła: kali pasprabuješ vyjechać paśla pracy na taksi abo hramadskim transpartam i budzieš zaŭvažany, ciabie tut ža zvolniać. Heta zaściaroha z-za karanavirusa.
Zabaŭ na fiermie taksama nie było, jak i Wi-Fi. Tamu my kuplali miascovyja simki (20 funtaŭ za 40 HB internetu) i paśla pracy albo hladzieli filmy, čytali ci hulali ŭ hulni na telefonie, albo chadzili ŭ hości da chłopcaŭ ź inšych karavanaŭ. Ale heta prablema kankretna majoj fiermy: u inšych miescach, ja daviedaŭsia ŭžo potym, jość trenažornyja zały, tenisnyja i biljardnyja stały abo rovary dla pajezdak pa navakolli.
Ale bolš za ŭsio ździviŭ nie pobyt, a sami ciaplicy — vielizarnyja kanstrukcyi šyrynioj 20—25 mietraŭ z dvanaccaćciu radami kłubnic. Jany raściahnutyja na paŭkiłamietra. Na adnym poli stajała da 25 takich ciaplic. Paliŭ i apracoŭka — usio aŭtamatyzavanaje. Jahady ŭ takich umovach rastuć da kanca kastryčnika.
Norma zboru — 30 kiłahramaŭ kłubnic za hadzinu
Naš karancinny haradok byŭ raźličany na 200 čałaviek. Adsotkaŭ 60 ź ich, pa maich adčuvańniach, pryjechali z Rumynii, Bałharyi i Sierbii. Krychu mienš było ŭkraincaŭ i małdavan. Usie astatnija — heta vychadcy ź Biełarusi, Rasii, Polščy, Kazachstana i Prydniastroŭja. Za tyja miesiacy, jakija ja pravioŭ na fiermie, niejkich adkrytych kanfliktaŭ nie było. Ale my adčuvali siabie davoli niekamfortna z-za taho, što ŭsie kirujučyja pasady zajmali rumyny. Hetyja chłopcy staralisia dapamahać svaim: mienš kantralavali jakaść zboru i čaściakom adpraŭlali ich na bolš uradžajnyja pali.
Kiraŭničaja viertykal vybudavanaja nastupnym čynam: jość uładalnik fiermy, jaki zredku pryjazdžaje na pali i kantraluje pracesy. U jaho niekalki namieśnikaŭ. Adzin adkazvaje za efiektyŭnaść i jakaść zboru jahad, druhi — za płan zboru ŭradžaju na kožnym kankretnym poli i pracu skanieraŭ i supiervajzieraŭ. Jašče adzin znachodzicca ŭ pakavalnym cechu, dzie fasujecca hatovy pradukt. Na prystupku nižej znachodziacca skaniery, jakija skanujuć i praviarajuć kožnuju sabranuju skryniu, i supiervajziery, jakija nazirajuć za tym, kab zborščyk nie prapuskaŭ jahady na stojkach i źbiraŭ minimalnuju normu na 8,91 funta za hadzinu. Apošnija ŭ hetym łancužku — sami zborščyki.
My pačali pracu 20 červienia, jak raz u samym pačatku haračaha siezonu zboru jahad. Paśla troch prostych i apłatnych dzion navučańnia pačalisia žorstkija pracoŭnyja budni. Pracoŭny dzień vyhladaŭ tak: padjom u 4:00-4:20. U 4:50 ahulny zbor na latučku ŭ poli. Na pačatku šostaj hadziny supiervajziery raźmiarkoŭvajuć zborščykaŭ pa šerahach i dajuć kamandu na start. Pracavać treba chutka i nie adstavać ad astatnich, inakš supiervajzier niekalki razoŭ papiaredzić, a potym i zusim spynić tvoj pracoŭny čas i adpravić u karavan. Ale takoje byvaje, kali ty nie źbiraješ normu. Jana źmianiałasia ŭ zaležnaści ad pola i ŭradžajnaści i składała ad 10 da 30 kiłahramaŭ jahad za hadzinu. Zakančeńnie raboty — kala 19:00. Za tydzień zboru ŭ vysoki siezon u mianie nabiahała da 65 pracoŭnych hadzin
Na praciahu dnia jość dva nieapłatnyja pierapynki pa paŭhadziny. Kali pracuješ bolš za 12 hadzin, skanier moža abviaścić ekstrapierakur na 15 chvilin. Chadzić u tualet i pić vadu padčas pracy možna, ale potym tabie pryjdziecca nahaniać astatnich chłopcaŭ. A voś brać u ciaplicu telefony, navušniki, upryhožvańni zabaroniena, tamu što ŭsio heta moža patrapić u skryniu ź jahadami, a potym na pryłavak u kramu.
Možna zapluščyć vočy na ŭsie prablemy, kali bačyš ličbu ŭ raźlikovym listku
Sama pa sabie praca prostaja: ty źbiraješ jahadu, jakaja raście na ŭzroŭni 150—160 santymietraŭ, i pastupova zapaŭniaješ skryni. Kali ŭsie šeść skryń sabranyja, niasieš ich u trejler, dzie skanier vybaračna praviaraje niekalki ź ich. Kali ŭsio dobra, jon skanuje ich i ŭnosić u śpiecyjalnuju sistemu dla apłaty. Kali ŭ skryniach akazvajucca hniłyja, zialonyja kłubnicy ci liście, tabie mohuć skryniu nie zaličyć. Usio ŭskładniajuć dadatkovyja ŭmovy: byvała, my traplali na rady, na jakich padoŭhu nie vydalałasia lišniaja listota. Mała taho što davodzicca vybirać jahady ŭ zaraśnikach, dyk jašče pry hetym źbiraješ na siabie kuču pavucińnia i nie paśpiavaješ adbivacca ad mošak. Da siaredziny žniŭnia źjaviłasia jašče adna niepryjemnaść: na praciahu dnia zanadta vialikaja roźnica tempieratur. Pieršyja try hadziny pracuješ u ciopłaj vosieńskaj kurtcy, a paśla abiedu chočacca źniać navat majku.
Ale z usim hetym možna mirycca, kali ŭ kancy tydnia atrymlivaješ raźlikovy list i bačyš sumu, jakaja prychodzić tabie na kartu. Ja byŭ zborščykam siaredniaha ŭzroŭniu, nikoli nie pieravykonvaŭ normu, ale navat z takimi ŭvodnymi vychodziła da 530 funtaŭ (kala 680 dalaraŭ) za tydzień. Ź ich čystymi, paśla vypłat na padatki i žyllo, ja atrymlivaŭ kala 430 funtaŭ. Tyja, chto pieravykonvaŭ normu, atrymlivali čystymi da 600 funtaŭ (780 dalaraŭ). Ad hetaj sumy treba adniać jašče 30 funtaŭ (kala 40 dalaraŭ) na charčavańnie. Pry hetym ja ni ŭ čym sabie nie admaŭlaŭ: kuplaŭ na tydzień jałavičny stejk, morapradukty, sałodkaje i ałkahol. Maje kalehi vychitralisia zakuplacca i na 15 funtaŭ.
Jakaść žyćcia rabotnika napramuju zaležyć ad paśpiachovaści kankretnaha siezona. Kali zdarajecca nieŭradlivy miesiac, fiermier imkniecca zrezać svaje vydatki, u tym liku i na vypłaty zarobkaŭ. Tak było i ŭ mianie: u kancy žniŭnia kiraŭnictva časam vystaŭlała na nieŭradžajnym poli vialikija normy zboru. Usio, što ty niedapracavaŭ, biaruć z pracoŭnych hadzin. Tamu na pačatku vieraśnia ja napisaŭ zajavu na zvalnieńnie i viarnuŭsia ŭ Biełaruś. Za tyja dva z pałovaj miesiacy, što prabyŭ u Anhlii, zmoh zarabić kala 4 tysiač dalaraŭ čystymi. Maje susiedzi-biełarusy, jakija zastalisia na fiermie, źjechali miesiacy praz paŭtara paśla mianie. Niahledziačy na toje, što da zakančeńnia kantraktaŭ zastavaŭsia jašče miesiac, ich zvolnili. Skazali, što z-za karanavirusa i nizkaha ŭradžaju bolš nie majuć patreby ŭ ich pasłuhach.
Ale heta prykład nie samaj udałaj pracy ŭ Tumannym Albijonie. Maje siabry, jakija źjechali ŭ inšyja kutki Anhlii, apynulisia ŭ lepšych umovach: jany adpracavali kantrakty da kanca, spracavalisia z uładalnikami fierm i atrymali zaprašeńni na nastupny siezon. Kab nie patrapić u takuju situacyju, u jakoj apynuŭsia ja, abaviazkova vyvučajcie vodhuki pra fiermy ŭ internecie i šukajcie ŭ Biełarusi ludziej, jakija tam pabyvali. I jašče adna parada: adpraŭlajciesia na zarobki sa svaimi siabrami i znajomymi. Tak značna lahčej adaptavacca da novaj realnaści i pieražyvać stresy.
Pa temie
Biełarusaŭ čakajuć na zarobkach nie tolki ŭ Anhlii. U internecie možna znajści masu varyjantaŭ u Polščy, Litvie i Čechii. U asnoŭnym tam šukajuć rabotnikaŭ na składy i budoŭli. Da prykładu, kamplektoŭščyku na składzie praduktaŭ u Kaŭnasie prapanujuć da paŭtary tysiačy jeŭra ŭ miesiac. Jość i bolš aryhinalnyja vakansii. Naprykład, praz zamiežnyja ahienctva možna ŭładkavacca na vytvorčaść viadomych draže M&M's ŭ Hałandyi z zarobkam u 2,5 tysiačy jeŭra. Abo ŭ Słavakiju — na zavod, dzie robiać aŭtamabilnyja šyny. U bolšaści vypadkaŭ ad saiskalnikaŭ nie patrabujuć ni adukacyi, ni jakich-niebudź śpiecyjalnych navykaŭ.
