Pra biznes-prajekty ŭ płanach, Franaka Viačorku i toje, čamu nie ŭ Ofisie Cichanoŭskaj
«Naša Niva»: Čamu ŭ 2020-m vy nie dałučylisia da Ofisa Cichanoŭskaj?
Volha Kavalkova: Mnie zdajecca, tady ŭsie šukali, jak pracavać. Śviatłana była ŭ Vilni, častka ludziej u Varšavie.
Ja nie płanavała pierajazdžać u Vilniu. Ale było adčuvańnie, što vielmi šmat resursaŭ pryjdziecca prykładać, kab pierakonvać Franaka [Viačorku] i tuju kamandu, jakaja ŭžo sfarmavałasia. I nie chaciełasia hublać na heta resurs, bo było vidać, što ŭ ich svajo bačańnie i jany buduć jaho realizoŭvać.
I ja vyrašyła skancentravacca na raźvićci Kaardynacyjnaj rady.
«NN»: A vas klikali naohuł u Ofis?
VK: Nie było prapanoŭ. Ja dumaju, praces byŭ taki, što kali Śviatłana apynułasia ŭ Vilni, pobač ź joj byŭ Alaksandr Dabravolski, jon zaprasiŭ Franaka i jany pabudavali vakoł siabie kamandu ludziej, ź jakimi im było zručna pracavać, jakich jany viedali.
«NN»: A čym ciapier zajmajeciesia? Heta tolki Kaardynacyjnaja rada ci niejkija jašče prajekty?
VK: Dziejnaść u Kaardynacyjnaj radzie mienš za ŭsio času ciapier zajmaje. My płanujem z maimi siabrami rabić biznes-prajekty, raspracoŭvajem ich, taksama akazvaju jurydyčnyja kansultacyi. Abmiarkoŭvajem u kamandzie niekalki idej, jakija mohuć spryjać vyrašeńniu situacyi ŭ Biełarusi.
«NN»: Biznes-prajekty z čym buduć źviazany?
VK: IT, raskryćcio čałaviečaha patencyjału, jurydyčnyja pasłuhi. Heta tolki ŭ raspracoŭcy ŭ nas.
Pra skandał u BCHD i Sieviarynca
«NN»: Z apošnich kanfliktaŭ. Što nie padzialili ŭ BCHD?
VK: Dzialić niama čaho ŭ siońniašnich varunkach, na moj pohlad. My sprabavali vyrašyć situacyju z Hieorhijem Dźmitrukom pazityŭna, navat źviartalisia da našych jeŭrapiejskich kaleh. Jany arhanizoŭvali dla nas miedyjacyju, ale Hieorhij nie chacieŭ iści na prymireńnie, padčas miedyjacyi abražaŭ, pryčym nie tolki mianie — abražaŭ Viktara Babaryku, Śviatłanu Cichanoŭskuju, kazaŭ, što my pracujem niezrazumieła za jakija hrošy. Byŭ vidavočny kanflikt, i jon jaho chacieŭ. Dla jaho važna było raździalić partyju.
Hieorhija vyklučyli jašče dva hady tamu. U mianie niama ź im asabistaha kanfliktu, ale nie mahu skazać, što staŭlusia z davieram da jaho i da jaho pracy ŭnutry arhanizacyi. Mnie padajecca jon choča kampiensavać adsutnaść uvahi da jaho, bo ambicyja jość, a spraŭ niama, za apošnija hady ja nie bačyła ad jaho nijakaj dziejnaści ad imia partyi ŭnutry Biełarusi. Dumaju, što lepš pryciahvać uvahu praź dziejnaść i adkaznaść, a nie vykarystoŭvać čałaviečyja słabaści i ŭzvyšeńnie siabie za košt napadaŭ na kaleh.
«NN»: Što, na vašu dumku, skazaŭ by Pavieł Sieviaryniec na hety kanflikt?
VK: Ja dumaju, što Pavieł byŭ by zasmučany. Bo ŭ nas šmat hadoŭ u BCHD isnavała sistema sustaršynstva, roznyja byli situacyi, ale my zaŭsiody znachodzili kampramisy i nikoli nie dachodziła da taho, kab byŭ taki raskoł. Ja dumaju, kali b Pavieł byŭ na voli, hetaha nie adbyłosia b dakładna. Škada, što ŭ Hieorhija hetaha razumieńnia niama i jon jašče i Paŭłam prykryvajecca. Ja z sumam naziraju za hetaj situacyjaj.
«NN»: Nakont BCHD. Kali da vybaraŭ u 2020-m byli prajmieryz, tady partyjcy prahałasavali za Sieviarynca, a vy pajšli jak asobny kandydat. Čamu było takoje rašeńnie, čamu, skažam, nie padparadkavalisia rašeńniu partyi?
VK: Prajmieryz pradastaŭlaŭ mahčymaść nie tolki lidaram partyj udzielničać. Inakš by ja dałučyłasia da Paŭła.
Pakolki prajmieryz davaŭ mahčymaść udzielničać i tym, chto moža sabrać podpisy, ja vyrašyła skarystacca hetaj mahčymaściu, i liču hety dośvied vielmi pazityŭnym.
Ja rada, što ja tak zrabiła, bo atrymała vialiki dośvied kamunikacyi — i ŭnutrypartyjnaj, i jak vytrymać, kali mužčyny nie chočuć bačyć žančynu na lidarskich pazicyjach.
«NN»: A ŭ čym heta vyjaŭlałasia?
VK: Heta ž adčuvajecca. Žančynam u palitycy niaprosta, heta padajecca, što my ŭsio biasstrašna robim. Ale supraćdziejańnie z boku mužčyn jość. Šeść razoŭ treba pakazvać svaju prafiesijnaść dla taho, kab ciabie pačuli. Mužčyna, kali prychodzić na lidarskija pazicyi, z takim nie sutykajecca: jon skazaŭ — i ŭsio.
«NN»: Tak razumieju, vy ciapier chočacie być samastojnym hulcom u palitycy.
VK: Mnie padajecca, tak zaŭždy było. U mianie jość svajo mierkavańnie. I ja nie bajusia jaho adstojvać, navat kali jano nie sychodzicca ź mierkavańniem tych, chto ciapier bolš mocny. Dla mianie važna zastavacca samoj saboj. Ale ja taksama lublu kamandnuju pracu.
Pra siužet na BT, 510 tysiač jeŭra i hatoŭnaść uziać hrošy ad rasiejcaŭ
«NN»: Chacieli b zakranuć siužet na BT, jaki vychodziŭ z vami. Vy ŭžo tłumačyli, što vašy adkazy byli zmantavanyja, ale ŭ mianie zastalisia pytańni. Tam, naprykład, pakazvali kaštarys na 510 tysiač jeŭra, jakija vy zaprasili na kamandu na paŭhoda. Vy sapraŭdy jaho składali?
VK: My abmiarkoŭvali mierapryjemstvy roznyja i sumy, jakija možna vydatkavać na ich. Pytańnie hrošaj my abmiarkoŭvali. Ale ja nie pamiataju, jak było padadziena.
«NN»: U siužecie pakazany dakumient, dzie nibyta raśpisana, kolki na što patrebna.
VK: Nie, ja nie dasyłała. Heta nie moj dakumient.
«NN»: I sumu ŭ 510 tysiač na paŭhoda dziejnaści vy taksama nie ahučvali?
VK: Nie. Ale ja dumaju, suma narmalnaja (uśmichajecca).
«NN»: Kali b rasijski biznesoviec ci rasijski fond prapanavaŭ vam hrošy, kab vieści svaju kampaniju, vy pahadzilisia b ci nie?
VK: Tut pytańnie, što takoje «vieści svaju kampaniju».
Ja skažu, što mnie było cikava ŭ tych pieramovach, jakija sapraŭdy byli. U mianie jość stratehija — stratehija nacyjanalnaha dyjałohu, stratehija ŭzajemadziejańnia i jednaści biełaruskaha hramadstva. I kali chtości hatovy inviestavać u realizacyju hetaj idei i hety čałaviek vykazvaje demakratyčnyja pohlady, dla jaho toje, što adbyvajecca ŭ Rasii i Biełarusi, nienarmalna i jaho pazicyja artykulavana, ja nie baču prablemy, kab jaho resurs byŭ układzieny ŭ toje, što budzie spryjać, kab prasunuć takija idei.
Pieršapačatkova dla mianie važna, što možna dasiahnuć, jakaja ideja staić u asnovie prajekta. Čałavieka vyznačajuć dziejańni i matyŭ, jaki staić za hetymi dziejańniami.
«NN»: A jak vy ciapier bačycie hety nacyjanalny dyjałoh? Umoŭna, pradstaŭniki biełaruskich ministerstvaŭ pryjazdžajuć u Vilniu ci Varšavu i razmaŭlajuć z apazicyjaj ci apazicyja pad harantyi jedzie na kruhły stoł?
VK: Nacyjanalny dyjałoh — heta nie pieramovy. Heta praces, jaki adbyvajecca ŭ hramadstvie. Pieramovy byli ŭ Polščy ŭ 1989 hodzie, ale ja pakul nie baču takoha padmurku ŭ Biełarusi, kab dva baki sieli i štości abmiarkoŭvali, bo siońnia, na moj pohlad, abodva baki chočuć pieramahčy. I niama parazumieńnia, jak pryjści da taho, kab situacyja była vyrašana. Ale mnie padajecca, što my pavinny dumać nad stratehijaj, dzie pieramahajuć abodva baki. Na moj pohlad, siońnia my ŭsie prajhrajem, bo prajhraje Biełaruś jak kraina. My stračvajem ekanomiku, ludzi źjazdžajuć, i čym bolš hadoŭ projdzie, tym składaniej budzie vybudoŭvać usio.
«NN»: Ale jak moža vyhladać hety dyjałoh, kali vy sami kažacie, što bok uładaŭ nie hatovy iści nasustrač?
VK: Treba šukać temy, na jakija mahčymy razmovy.
«NN»: Što imi mahło b być?
VK: Dakładna viedaju, što nie mahło b być — heta novyja vybary i ŭsio, što datyčycca źmieny ŭłady. Heta moža być niezaležnaść, niejkija ekanamičnyja pytańni, pytańnie mihracyi, tamu što jano dla taho boku siońnia balučaje. Ja nie viedaju, jak dahetul jašče trymajecca Fond sacyjalnaj abarony, ź jakich krynic jany padtrymlivajuć sacyjalnyja vypłaty i piensii. Mabyć, [realna abmiarkoŭvać] sacyjalnyja pytańni, pytańni biznesu.
Ale heta razumieńnie pavinna być i na vysokim uzroŭni. Mnie zdajecca, roźnica pamiž papiarednimi hadami i tym, što ciapier adbyvajecca, u tym, što raniej pytańni možna było vyrašyć źnizu. Ciapier u dziaržaŭnaj sistemie vielmi šmat strachu, kantrolu. Jość jašče i takaja prablema, jak adsutnaść prastory dla hramadskaha žyćcia i dla vykazvańnia inšych mierkavańniaŭ. Paśla kožnych vybaraŭ źjaŭlałasia niejkaje pole i pierafarmatoŭvalisia praviły. Ciapier voś užo čatyry hady niama pola i novych pravił.
«NN»: Chto z kim moh by razmaŭlać u ramkach hetaha dyjałohu?
VK: Ja dumaju, što heta pradstaŭniki roznych ministerstvaŭ. A ź inšaha boku — ekśpierty biełaruskija. Heta marudny praces vybudovy davieru. Dumaju, šmat chto chacieŭ by heta rabić, ale nie zaŭždy zrazumieła, jak heta pačać.
«NN»: Składana ŭjavić, bo na mierapryjemstvach u Jeŭropie, dzie byvaje aficyjnaja delehacyja ź Minska i Cichanoŭskaja, biełaruskija čynoŭniki ledźvie nie ŭciakajuć ad jaje.
VK: Ja miarkuju, što ŭsio biełaruskaje pytańnie znachodzicca ŭ kryzisie.
Paśpiachovaść stratehii cisku, jakaja była pryniata ŭ 2020 hodzie, možna pa-roznamu aceńvać. Ja nie dumaju, što jana pryviadzie nas da vyrašeńnia pytańnia.
Kaniečnie, bieź cisku, napeŭna, uvohule ničoha nie było b, ale jak u trecim zakonie Ńjutana: siła dziejańnia roŭnaja sile supraćdziejańnia. Atrymlivajecca, što my znachodzimsia dahetul u stadyi, kali adno z adnym zmahajemsia. Ale ja ŭpeŭniena, što ŭnutry sistemy taksama jość zapyt na vyrašeńnie situacyi, jakaja skłałasia. Moža być, jon jašče nie taki vialiki, ale pry pavieličeńni kolkaści prablem jon raście.
Pytańnie składanaje. Ale mnie kamfortna pracavać nie ŭ kirunku cisku. Moj skił — heta damovazdolnaść i vyrašeńnie pytańniaŭ kamunikacyjna. Mahčyma, treba pahladzieć na prablemu praz dośvied inšych krain. U nas z kamandaj jość ideja zrabić prajekt i zaprasić pradstaŭnikoŭ krain, dzie byli raskoły hramadstva i publična abmierkavać rozny dośvied. Mahčyma, heta zmoža prastymulavać naša myśleńnie i dać nam novyja idei.
Pra Kaardynacyjnuju radu i toje, ci nie varta jaje raspuścić
«NN»: Paśla taho siužetu na BT ci abmiarkoŭvali ŭ Kaardynacyjnaj radzie situacyju? Ci vynosili vam votum niedavieru?
VK: U nas było pasiadžeńnie.
Nie mahu skazać, što heta była spakojnaja razmova, bo kožny bačyć situacyju praz svaju pryzmu. Vysnova, jakuju ja tady zrabiła: demakratyčnaj supolnaści, jakaja jana jość, dosyć składana budzie zmahacca z dyktaturaj, bo jana nie hatova navat techničnyja pamyłki ludziam daravać, nie toje, što asensoŭvać štości.
Nie mahu skazać, što heta było pryjemna, uličvajučy, što ja viedała, jak usio było na samoj spravie, ale na ŭsie pytańni ja adkazała i nijakich votumaŭ nichto nie vynosiŭ.
Kali ščyra, ja nie baču ŭ tym siužecie čahości takoha niehatyŭnaha, jak, mahčyma, heta było ŭspryniata, tym bolš treba pamiatać, chto jaho zrabiŭ.
I kali pahladzieć ahułam na tyja rečy, jakija jany sprabavali skazać… Tak, palityki finansujucca, jość resursy, jakija vydatkoŭvajucca na palityku. Prosta z-za taho, što niama narmalnaha palityčnaha žyćcia, ludzi nie pryvykli da hetaha. Tak, mnie b nie chaciełasia pražyć hety dośvied jašče raz, ale ja ź luboj situacyi biaru dośvied i nie kancentrujusia na niehatyvie.
«NN»: Ciapier vice-śpikier u KR pa źbiehu abstavin Jan Rudzik. Jak vy da hetaha staviciesia? (razmova była da taho, jak Rudzik ustupiŭ u Połk Kalinoŭskaha. — NN)
VK: U nas ź Janam narmalnyja siabroŭskija stasunki. Nakont vice-śpikierstva — Jan adkryty čałaviek, ale mnie składana bačyć jaho ŭ hetaj roli, surjoznaści jamu krychu nie chapaje.
«NN»: U vašaj frakcyi na sajcie KR jość asobny raździeł, dzie prapisana stratehija. I tam pryznajecca, što ciapierašni skład KR «surjozna sastupaje aŭtarytetu i sacyjalnamu statusu byłoha składu». Ci nie varta tady raspuścić da lepšych časoŭ?
VK: Mahčyma, heta taksama varyjant. U mianie niama takoha, što trymacca, tolki kab trymacca. Ź inšaha boku, ja baču ŭ Kaardynacyjnaj radzie vialikija plusy. Mahčyma, takoha patencyjału intelektualnaha, jak my pryciahnuli ŭ 2020 hodzie, niama, nie šmat ludziej hatovy ŭdzielničać. Ale dla mianie ŭ lubym prajekcie važny enierhaabmien. Ja dumaju, što bolšaść siabraŭ Kaardynacyjnaj rady ŭkładajucca, ale majuć šmat abmiežavańniaŭ — u tym liku z kryminalnymi spravami, z vobšukami, z kanfiskacyjaj majomaści.
Ale z punktu hledžańnia instytucyjanalizacyi heta vielmi plonna — my nikoli nie budavali haryzantalnyja struktury, jakija abjadnoŭvajuć pradstaŭnikoŭ absalutna roznych śfieraŭ. Raniej palityki z palitykami, biznes ź biznesam, NDA z NDA, a tut placoŭka, dzie ŭsie mohuć vybudoŭvać stasunki razam. I kłasna, kab prychodzili ludzi, jakija hetaha dośviedu jašče nie majuć. Ja dla siabie jašče nie vyrašyła, ci chaču ŭdzielničać dalej. Zdajecca, usio, što mahła, dla siabie atrymała.
«NN»: Karaciej, na nastupnyja vybary vy, mahčyma, nie pojdziecie?
VK: Tak, mahčyma, nie pajdu.
«NN»: U bok KR šmat krytyki hučyć u tym liku ad byłych palitviaźniaŭ. Ci byli palitviaźni, chto acaniŭ dziejnaść KR?
VK: Dumaju, ludziej našmat bolš vychodzić, čym vychodzić u publičnuju prastoru. Pazityŭna acanić… Ja ciapier dumaju, ci jość štości, što my sami jak vyniki dajem, akramia instytucyjanalnaha budaŭnictva i abjadnańnia roznych ludziej na adnoj placoŭcy? Mnie padajecca, što raniej było praściej hetyja vyniki mieć — ciapier vielmi šmat pracesaŭ, i z-za hetaha takaja frustracyja, dematyvacyja adbyvajecca, biaśsille bačna ŭ ludziej.
Kab palitviaźni napisali, nie pamiataju.
Ale roznyja inšyja byli padziaki — ad tych, chto źviartaŭsia pa pytańniach lehalizacyi, naprykład.
Pra vučobu ŭ Akademii MUS i zarobak
«NN»: Vy skončyli Akademiju MUS. Ci toj dośvied dapamahaje razumieć ciapierašniuju łohiku represij i ŭčynkaŭ sistemy?
VK: Łohiku represij — nie, bo ja vučyłasia na fakultecie prava. Maja zadača była atrymać dobruju jurydyčnuju adukacyju, i ja liču, što jana była dobraja. Jakaja łohika represij? Ułada choča zachavać uładu i vykarystoŭvaje lubyja srodki. I hety hvałt na dziaržaŭnym uzroŭni nikoli nie byŭ asudžany. Kali na dziaržaŭnym uzroŭni adbyvajecca refleksija, tady niama paŭtoru.
Jak ja baču kanflikt z razmoŭ ź ludźmi z taho boku ŭ apošni hod, u ich takoje razumieńnie: usio ž dobra adbyvałasia, my marudna, ale ruchalisia ŭ bok uzajemadziejańnia, libieralizacyi, i voś vy pryjšli ŭ 2020 hodzie i zachacieli pa-svojmu, kab nas nie było, kab vy ŭsio sami rabili. Byŭ zhubleny davier, jaki krychu nabudavaŭsia da hetaha. I dla mianie pytańnie: jak hety davier viartać i chto z kim uvohule moža ŭzajemadziejničać?
«NN»: Chtości z vašych adnakurśnikaŭ zaŭvažany ŭ represijach?
VK: Nie. Niekatoryja pasychodzili sa słužby jašče da 2020 hoda, pajšli ŭ roznyja śfiery, nie źviazanyja ź milicyjaj. Byli adnakurśniki, chto pisaŭ i prapanoŭvaŭ dapamohu paśla 2020 hoda. Ale heta nie AMAP, nie śpiecnaz. Siabra, jaki pracavaŭ u milicyi, pamiataju, telefanavaŭ u žniŭni i kazaŭ: «Vola, Vola, ja ž nie ŭdzielničaju».
«NN»: Čamu naohuł pa jurydyčnuju adukacyju rašyli pajści ŭ Akademiju MUS, a nie na jurfak BDU?
VK: Adukacyja była tańniej, a vykładčyki tyja samyja. Racyjanalny padychod (uśmichajecca).
«NN»: Vas zavočna asudzili na 12 hadoŭ. Z majomaści štości kanfiskavali?
VK: Tak, kvateru, mašynu.
«NN»: A na što ciapier žyviacie? Jahoraŭ kazaŭ, što ŭdzieł u Kaardynacyjnaj radzie nie apłačvajecca.
VK: Ja kansultacyjnyja pasłuhi akazvaju, heta nie źviazana z NDA. Ja zaŭždy była samastojnym čałaviekam, u Biełarusi ŭ mianie była praca. Dla mianie heta było važna. Kaniečnie, u 2020-2021-m nie było mahčymaści pracavać, tam byli partniory, jakija padtrymlivali, zdymali kvateru ŭ Varšavie. Dumaju, kali b nie było hetaj padtrymki, było b jašče składaniej vytrymać hety pieryjad i praciahvać udzielničać u palityčnym žyćci.
Pra supracu z rasijskaj apazicyjaj, adnosiny ź biełaruskimi palitykami i Azaronka ŭ KR
«NN»: Vy za supracu z rasijskaj apazicyjaj. Patłumačcie, jak vy heta bačycie. Z kim supracoŭničać?
VK: U mianie jość šmat siabroŭ-ruskich, jakija ciapier žyvuć u Jeŭropie i vystupajuć za demakratyčnuju Rasiju, za źmieny ŭ Rasii. I ja baču, što my adno pra adnoha ŭvohule ničoha nie viedajem.
Dla biełaruskaj apazicyi heta zaŭždy było niejkaje taksičnaje pytańnie. Ja sapraŭdy heta adčuvała. Ale słuchajcie, heta naša realnaść, my žyviem pobač. Pastavić płot i ŭsio — heta nierealistyčnyja rečy.
Tamu dumać, jak vybudoŭvać stasunki, mnie padajecca važnym. I hetyja stasunki naładžvać užo zaraz z tymi supolnaściami, ź jakimi kaštoŭnasna mohuć być supadzieńni — hramadskija arhanizacyi, vialikaja rasijskaja dyjaspara ŭ Jeŭropie.
Ja bačyła kamientar, zdajecca, Valera Kavaleŭskaha, što my nie stasujemsia z rasijskaj apazicyjaj, pakul u jaje niama peŭnaha ŭjaŭleńnia pra Biełaruś. Słuchajcie, my ž łabirujem u Jeŭrapiejskim sajuzie svaju stratehiju pra toje, jak bačym Biełaruś, dyk čamu my nie pavinny łabiravać takuju ž stratehiju siarod ruskich? Nie baču roźnicy pamiž viektarami, bo my pavinny abaraniać svoj intares paŭsiul.
Ja nie kažu pra niejkija pahadnieńni. Ale, dumaju, kamunikacyja patrebna. Kab rašeńni, jakija my budziem prymać, uličvali bolš intaresaŭ.
«NN»: Z kim z palitykaŭ u biełaruskich demakratyčnych siłach siabrujecie?
VK: Mnie padajecca, što niama nijakich kanfliktnych adnosinaŭ, akramia Pał Pałyča [Łatuški]. Mnie škada, što jon heta (krytyku ŭ siužecie na BT. — NN) pačuŭ i ŭ jaho była reakcyja niehatyŭnaja. Mnie zdajecca, z usimi jość razumieńnie.
«NN»: Z Pał Pałyčam u vas niejki kanflikt zastaŭsia?
VK: Z majho boku niama kanfliktu, a ŭ jaho jość, napeŭna, kryŭda. Prynamsi ja jaje zaŭvažyła, kali byli słuchańni pa palitźniavolenych.
Ja jamu zadała dva pytańni, jon ustaŭ i skazaŭ: «Ja adkažu na ŭsie pytańni, akramia pytańniaŭ Volhi Kavalkovaj». Ja padumała tady: čym Pał Pałyč adroźnivajecca ad inšych ludziej u sistemie, jakija taksama ź niepavahaj mohuć tak publična da inšaha čałavieka pastavicca?
«NN»: Sa Śviatłanaj Cichanoŭskaj jakija adnosiny ciapier?
VK: U nas nie asabliva jość mahčymaść dla razmoŭ. Jak siabroŭki nie stasujemsia.
«NN»: Jość palityki, z kim nie siadziecie ŭ adno pole?
VK: Takich niama. Ja baču pazityŭnyja i niehatyŭnyja baki kožnaha čałavieka, ale demakratyja — miesca dla ŭsich mierkavańniaŭ. Mnie ŭ peŭny momant padavałasia, što Ofis nie asabliva choča inšych bačyć, jość niejkaja ŭnutranaja kankurencyja, jakoj chaciełasia b, kab było mienš. Ale bieź jaje, napeŭna, taksama pracesy nie vybudoŭvajucca.
Kali ŭ Biełarusi siońnia projduć demakratyčnyja vybary, to ja dumaju, 20% prychilnikaŭ Łukašenki budzie ŭ parłamiencie. Ja kali kažu pra heta, časta sutykajusia ź nieparazumieńniem. Naprykład, vybary ŭ Kaardynacyjnuju radu. Ja była suprać ich, u mianie była inšaja prapanova, ale pytańnie ŭ tym, što kali my chočam budavać instytuty, to ŭ ich pavinny być pradstaŭniki roznych bakoŭ, i zadača rabić tak, kab uciahnuć roznych ludziej u hetyja pracesy.
Ja dumaju, u 2020 hodzie, kali farmavałasia Kaardynacyjnaja rada, u jaje pavinny byli ŭvajści nie tolki pradstaŭniki demakratyčnaha ruchu, treba było stvarać placoŭku, na jakoj možna było b razmaŭlać. I ciapier, kali ja ahučyła ideju «chaj u Kaardynacyjnuju radu abirajucca ŭsie, nie pavinna być abmiežavańniaŭ dla ŭdziełu»…
«NN»: Voś padaść svaju zajaŭku Azaronak, jamu taksama daroha adkryta?
VK: Tak, tak — usie.
Kali my chočam budavać demakratyju, my pavinny stvarać placoŭki, dzie ŭzajemadziejničać. My nie pavinny admiažoŭvacca płotam i być u niejkim hieta demakratyčnym. Nie pracuje tak, treba rabić kroki, kab pakazać, što my adkrytyja. Imi, mahčyma, nie skarystajucca, ale my zaŭždy zmožam skazać, što my hetu mahčymaść pradastaŭlali. I bolš takich mesedžaŭ pavinna być.
Byŭ momant, kali Łukašenka zrabiŭ zajavu, što treba z palakami razmaŭlać. A paśla ad Ofisa była dosyć kateharyčnaja kamunikacyja, što niama ab čym razmaŭlać. Ale mnie zdajecca, što na takuju prapanovu Łukašenki ad nas pavinna była być kamunikacyja: tak, treba razmaŭlać pra vyzvaleńnie palitviaźniaŭ. Treba razmaŭlać pra štości, a nie admaŭlacca.
Naprykład, ujavim, Łukašenka zachacieŭ pajechać u Bałharyju. Dla Bałharyi pavinien być mesedž ad nas, pra što razmaŭlać z Łukašenkam, kab štości atrymałasia ŭ nas.
«NN»: Jaki bekhraŭnd musić być u čałavieka, kab iści ŭ vysokuju palityku?
VK: Što takoje vysokaja palityka? Mnie zdajecca, u Biełarusi niama palityki i bližejšym časam nie budzie. Pakul Łukašenka choča trymać uładu, dla jaho tema palityčnych partyj uvohule zakryta.
«NN»: A tady KR, Kabiniet, Ofis — heta što?
VK: Palityčny aktyvizm. Paŭnavartasnaja palityka — heta kali ty možaš upłyvać na pryniaćcie rašeńniaŭ.
A heta takaja hulnia ŭ palityku, prabačcie. Chočacca ŭpłyvu. My možam nazyvać KR protaparłamientam, bo sprabujem sami ŭ heta pahulać i pahladzieć, jak heta ŭzajemadziejańnie adbyvajecca, jak budujucca struktury. Ale asnoŭnaha ŭ hetym niama — realnaści. Upłyvu na zakony i toje, u čym žyvuć ludzi ŭ Biełarusi.
I toje, što baču ŭ palitycy ŭvohule — my pryvykli myślić i dziejničać pa peŭnych scenarach. Mnie zdajecca, treba vychodzić za ramki taho, da čaho my pryzvyčailisia. Nie łamać sistemu, a niejki inšych šlach uzajemadziejańnia ź sistemaj vybudavać.
Pra adkrytyja foty ŭ instahramie, tyndar i mužčyn
«NN»: U vas u instahramie časam byvajuć dastatkova adkrytyja fota, što nie charakterna dla biełaruskich palitykaŭ. Čamu?
VK: Mnie chočacca, kab u palitycy było bolš bačna žyvoha čałavieka, a nie tolki jaho łozunhi i pazicyi. Tamu ja pakazvaju svajo žyćcio i nie chaču jaho chavać. Ale i miaža tut taksama jość, i ja jaje adčuvaju. Šmat abmiežavańniaŭ naviešana na nas praź siamju i dziaržavu, u tym liku ŭ palitycy. Palityki stvarajuć vobraz, a što tam za maskaj, časta i nie bačna. Mnie chočacca prosta žyć i być saboj.
«NN»: Nie baiciesia, što mužčynski bok budzie vykarystoŭvać heta suprać vas?
VK: Ja nie suprać, niachaj vykarystoŭvaje (uśmichajecca).
«NN»: Vy jość u tyndary. Što šukajecie: kachańnie ci prosta pryjemnuju kampaniju?
VK: U peŭny pieryjad pa-roznamu było. Prosta było cikava paznajomicca z kimści, parazmaŭlać. Ale ja nie mahu skazać, što surjozna da hetaha instrumientu staŭlusia, možna było vykarystoŭvać i bolej, bo pišuć šmat, ale ja nie šmat adhukajusia.
«NN»: A chto piša zvyčajna?
VK: Pakolki ja nie ŭ Biełarusi, a za miažoj, to ŭ zaležnaści ad taho, dzie ja znachodžusia ŭ momant, kali zachodžu. Ruskamoŭnych niama. Palaki ci anhłamoŭnyja ludzi.
Bałansu ŭ roznych śfierach chočacca bolš. Tamu, mahčyma, ja ciapier nie takaja aktyŭnaja ŭ palityčnym žyćci, bo šmat addavała hetyja hady i jość adčuvańnie, što nie dadaju sabie ŭ inšych śfierach z-za taho, što šmat uvahi nadaju tamu, kab dapamahčy Biełarusi.
«NN»: Kali kazać pra jakaści, jakija dla vas važnyja ŭ partniory, što b vy nazvali?
VK: Dla mianie važna adčuvańnie apory i biaśpieki, moj stan pobač z čałaviekam, zdarovy ład žyćcia, intelektualnaje i seksualnaje supadzieńnie.
«NN»: A što nie prymalna?
VK: Hvałt psichałahičny i fizičny. Nieprymalnyja, napeŭna, peŭnyja palityčnyja pohlady ci pazicyi. Kali b čałaviek padtrymlivaŭ, naprykład, vajnu — nie, dakładna. Kaštoŭnaść miru dla mianie važnaja.
«NN»: A kali mužčyna, jaki vam spadabajecca, paprosić syści z palityki i siadzieć doma, vy hatovy na takoje pajści?
VK: Ja nie viedaju. U nas va ŭsich ža źmianiajucca pryjarytety ŭ peŭnyja momanty. Ty siońnia ŭ palitycy, a zaŭtra možaš nie zachacieć. Heta narmalna — nie trymacca i mieć mahčymaść znajści sabie miesca, dzie budzieš prynosić karyść sabie i ludziam.
Adna z važnych kaštoŭnaściej dla mianie — heta svaboda, ja nie hatova admaŭlacca ad siabie i taho, jak mnie chočacca realizoŭvać siabie. Kali čałaviek budzie stavić umovu «siadzi doma» — dla mianie nieprymalna. Tolki kali heta nie budzie majo rašeńnie ŭnutrana, ale ŭsio ž mnie padabajecca realizoŭvać patencyjał nie ŭ niejkaj adnoj śfiery.
«NN»: Vaša frakcyja ŭ KR nazyvajecca «Ščaślivaja nacyja». Vy ciapier ščaślivy čałaviek?
VK: Ja b chacieła być ščaślivaj. Byvajuć roznyja pieryjady. Ale ahułam ja adčuvaju siabie ščaślivym čałaviekam. Čamu ŭ palityku ja takoje słova chacieła ŭnieści? Tamu što dla mianie ščaście — heta raskryćcio patencyjału ŭ roznych śfierach žyćcia. I mnie chaciełasia pabudavać takoje hramadstva, u jakim hety patencyjał u roznych śfierach budzie realizoŭvacca — a dla hetaha dziaržava budzie stvarać patrebnuju infrastrukturu, kab my mahli nie tolki zarabić hrošy, ale i samaraźvićciom zajmacca, i siamjoj, i tym, što padabajecca. Vieru, što heta mahčyma.
«Naša Niva» — krynica jakasnaj infarmacyi i bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ «NN»
